Hans Berkers uit Venray vertelt zijn verhaal in gesprek met Peel en Maas.
Hans Berkers uit Venray vertelt zijn verhaal in gesprek met Peel en Maas. Foto: Eigen foto

'Dankbaar voor deze missie' (1)

Algemeen

Het is 25 jaar geleden dat Venraynaar Hans Berkers (49) terugkeerde als militair van Dutchbat 3, een Nederlands infanteriebataljon dat onder commando van de Verenigde Naties deel uitmaakte van de UNPROFOR-vredesmacht van de Verenigde Naties in Bosnië. Een uitzending die tot op de dag vandaag impact heeft. In een tweeluik in Peel en Maas, vandaag en volgende week donderdag, kijkt Berkers terug op de gebeurtenissen in 1995. "De hele uitzending was een grote levensles in 'hoe het niet moet’."


Als jongeman van 23 jaar was Hans Berkers op zoek naar een stukje zelfvoldoening. "Door een aantal verkeerd gemaakte keuzes was ik mijn zelfvertrouwen kwijt en wilde ik vooral mijzelf bewijzen dat ik iets af kon maken waar ik aan begonnen was. Ik solliciteerde naar een baan bij de Koninklijke Landmacht (KL) en wilde perse de rode baret halen. Dit lukte en dat gaf me mijn zelfvertrouwen voor een groot gedeelte weer terug."


Hij koos daarmee onbewust voor een uitzending naar het voormalig Joegoslavië. Toen tijdens de Bosnische oorlog in 1993 het etnische geweld in Bosnië escaleerde, drongen politieke partijen in de Tweede Kamer aan op een Nederlandse militaire bijdrage aan UNPROFOR door het zenden van troepen naar het voormalige Joegoslavië. UNPROFOR had aldaar een staakt-het-vuren weten te bereiken, maar er was geen sprake geweest van demilitarisatie van de bevolking. Dutchbat 3 bestond uit drie infanterie compagnieën, een staf- verzorgingscompagnie, een bevoorradingspeloton, een geniegroep, medisch personeel en een eenheid van het Korps Commandotroepen.

Als plaatsvervangend groepscommandant gaf hij samen met zijn sergeant leiding aan een infanteriegroep van twaalf personen. "Met onze groep zaten we twee weken op een observatiepost. Onze taken waren waarnemen en rapporteren van handelingen tussen de strijdende partijen, patrouille lopen en contact houden met de bevolking in de enclave. Tevens maakte ik wachtschema’s, trad ik op als patrouillecommandant en zorgde ik op de observatiepost dat iedereen zich aan de huishoudelijke regels hield. Je kunt je voorstellen dat wanneer je met twaalf mannen twee weken op een post zit opgesloten, de waarden en normen langzaam achteruit gaan. Middels een corvee-schema zorgde ik ervoor dat werk- en woonvertrekken opgeruimd en schoon bleven. Iedere twee dagen liepen we patrouille door het gebied in de omgeving van de observatiepost. Routes van twaalf tot zestien kilometer door bergachtig terrein. Een patrouille bestond uit minimaal acht personen, vier militairen draaiden dan wachtdiensten op de observatiepost. Als patrouille waren we zes, zeven uur onderweg."


Berkers beleefde de uitzending als een grote levensles in 'hoe het niet moet’. Een niet uitvoerbare missie met de wapens en middelen die de Nederlandse soldaten ter beschikking hadden. "Toch werd door de regering besloten troepen te sturen. Tijdens mijn uitzending ben ik regelmatig in gevaarlijke situaties terecht gekomen. We patrouilleerden langs de Servisch-Bosnische grens. Servische militairen konden precies zien waar wij liepen waardoor het regelmatig voor kwam dat er gericht op de patrouille geschoten werd. Hierdoor moesten wij dekking zoeken. Je kon niet in een zijterrein duiken omdat het land bezaaid lag met mijnen. Ik kan mij herinneren dat we na een beschieting een uur in de modder op een landweggetje hebben gelegen."


Een moment staat in zijn geheugen gegrift, nadat de enclave was gevallen. Samen met een collega moest Berkers bussen vol met Bosnische vrouwen en kinderen beveiligen en escorteren naar Kladanje. "We reden in een jeep achter de bussen aan. Samen met een Servische militair. Op het eindpunt pakte de Serviër een pistool en eiste de autosleutel van de Mercedes jeep op. We weigerden. Daarna werd hij woest, drukte zijn pistool tegen mijn voorhoofd en vroeg opnieuw om de sleutel. Ik kon niet anders en heb hem de sleutel gegeven. Op zo'n moment ben je machteloos."

Uit de krant