BBB vermorzelt CDA ook in Venray
CASTENRAY/MERSELO | Twee dagen na de Provinciale Statenverkiezingen beseffen Christian van Bommel en Diederik Nijenhuis het nog steeds niet goed. Ja, ze zijn vorig week allebei namens de BoerBurgerBeweging gekozen tot Limburgse Statenleden. En ja, de telefoon van de twee ontplofte bijkans door de stortvloed aan felicitatie-whatsappjes. Maar wat er zich vorige week woensdagavond allemaal afspeelde in het provinciehuis waar de twee met de Limburgse BBB-afdeling de uitslagen afwachtten, valt nauwelijks te omschrijven. "Onwerkelijk was het. En nog steeds", zeggen de twee boeren.
"Het begon al met de eerste exitpoll van de provincie Noord-Holland", zegt Van Bommel. "Dit is fout", zeiden we meteen tegen elkaar. "Dit kan niet. De cijfers waren twee keer zo hoog als we hadden verwacht. In het verstedelijkte Noord-Holland de grootste worden, onwezenlijk was het. In Limburg kwam Nederweert als eerste met de uitslag. Het was meteen raak. Een derde van alle stemmen was voor BBB. Toen kwam langzaam het besef dat dit wel eens heel groot zou kunnen worden. Maar geloven deden we het nog steeds niet. Echt bizar allemaal." Behaalde het CDA in 2019 tijdens de provinciale verkiezingen nog bijna 22 procent van het aantal stemmen, daar is nog een schamele 8 procent van over. BBB spon bij dat verlies garen door maar liefst 28 procent van de Venrayse stemmen aan zich te binden. De twee enige Statenleden uit de gemeente Venray zitten soms hoofdschuddend aan de keukentafel in huize Van Bommel als ze de cijfers op een rij zetten. Maar beginnen ook te beseffen dat het vanaf nu om het echie gaat.
Wie zijn de twee Venrayse Statenleden eigenlijk?
Christian van Bommel (47) is geboren in Koningslust en woont met zijn vrouw en twee kinderen al vele jaren in Castenray. Daar runt hij pluimveehouderij Oma's Kip. Hij was ooit CDA-lid in Koningslust. Op achttienjarige leeftijd zegde hij uit onvrede zijn lidmaatschap op. In Venray was hij tot voor kort niet politiek actief. Een hobby van hem is het regisseren van toneelstukken.
Diederik Nijenhuis (61) is geboren en getogen in Lochem, kwam naar Merselo om te gaan werken bij varkensbedrijf Nieuw Daland en ging in 1994 verder als zelfstandig varkensboer. Zijn bedrijf heet NoviPig Merselo BV. Nijenhuis was politiek actief bij het CDA. Toen de partij enkele jaren terug met integriteitsproblemen kreeg te maken, trad hij terug. Hij meldde zich zelf bij BBB aan. Hij heeft een vrouw en twee kinderen en is voorzitter van het Venrays Mannenkoor.
Voor Nijenhuis is het noaberschap dat BBB voor staat belangrijk. "Daar werd ik door gegrepen. Ik ken het uit mijn Achterhoekse periode. Het gevoel dat we met z'n allen een gemeenschap vormen, geen polarisatie, transparantie, samen bouwen aan de leefbaarheid. Voor mij gaat het ook daar om, niet alleen over stikstof."
Diederik Nijenhuis en Christian van Bommel PS-lid
Maandag en dinsdag voerde de BBB-fractie al de eerste gesprekken met de andere partijen over de formatie van een nieuw college van Gedeputeerde Staten. Jan Schrijen, waarnemend en partijloos burgemeester van Landgraaf, treedt op als informateur. De vijftien Limburgse BBB-kandidaten, onder wie Van Bommel en Nijenhuis, troffen elkaar ook al. "BBB gaat nu met de andere partijen onderhandelen", zegt Van Bommel. "Daarover overleggen we ook met het landelijk bestuur. Oh ja, komend weekeinde gaan we bij gouverneur Roemer op de koffie. Het is allemaal nieuw voor ons. Ja, we zijn op dit gebied allemaal nog wat bleu. 29 maart worden we geïnstalleerd."
Waar staat het Limburgse BBB voor? "In elk geval dat we geen verplichte onteigeningen willen van boeren en dat de datum 2030 van tafel moet", zeggen beiden in koor. In dat jaar moet de stikstofuitstoot gehalveerd zijn, zodat 74 procent van de stikstofgevoelige natuurgebieden niet langer wordt belast met te hoge stikstofdeposities. 2030 ligt vast in de nieuwe stikstofwet, die nog door de Eerste Kamer moet. "En we willen geen logistieke hallen waar alleen arbeidsmigranten werken en waarvoor landbouwgrond wordt opgeofferd", zegt Van Bommel. "Daarom wil BBB liever inbreiden met woningbouw. En zijn we geen voorstander van zonneparken en windmolens. Leg eerst de daken maar eens vol."
En wat moet er met de natuurgebieden gebeuren? "Geen postzegels als natuurgebied. Richt je op grotere gebieden." En die stikstof dan? "Dat hebben we in Nederland ook maar zelf verzonnen", stelt Van Bommel, die in een adem zegt niet tegen natuur te zijn. "Integendeel. Als er een partij is die daar voor is, dan is het BBB. Wat er nu ook gebeurt, is dat met het stikstofverhaal vooral de rundveehouderijen het voor de kiezen krijgen. Eerder was de focus gericht op de varkens- en kippenboeren, de intensieve veehouderij. Daarom is er nu vooral uit de rundveehouderij veel verzet." Nijenhuis stipt het belang aan van innoveren. "Er is nu alle aanleiding toe om dat goed op te pakken. Daarmee kunnen we echt stappen maken, samen moeten we zo vooruit zien te komen."
Van Bommel ziet nog wel een taak voor BBB weggelegd. "Het wordt tijd dat er eens serieus naar de lesinhoud van schoolboekjes wordt gekeken. Kinderen worden voorgehouden geen vlees te eten. Het is alleen maar plantaardig wat de klok slaat. Drink geen melk, want dat zou zielig voor het kalf zijn. Je moet de jeugd het eerlijke verhaal vertellen. Iedereen moet zelf weten wat ze eten. Laat iedereen in zijn waarde."
Van Bommel en Nijenhuis hechten eraan te zeggen dat BBB zeker geen partij is die louter voor de boeren opkomt. Van Bommel: "We zijn een mix van boeren en burgers die het anders willen. Dat verklaart ook het grote aantal stemmen dat BBB in de steden heeft behaald. En dat we in alle provincies de grootste zijn."
"Dat brengt een flinke verantwoordelijkheid met zich mee", vindt Nijenhuis. "Dat moeten we nu gaan waarmaken. Belangrijk daarbij is dat we met de burgers aan tafel gaan." Nu ze vanaf 29 maart officieel Statenlid zijn, beseffen de twee dat de functie heel wat meer extra werk met zich meebrengt. "Elke vrijdag zijn we daar sowieso mee bezig", zegt Nijenhuis aan de keukentafel in huize van Bommel. 'Je moet die dag van zeven tot zeven beschikbaar zijn', kregen we te horen. Dat betekent dat ik voor die dag extra personeel moet inschakelen. Dat kan ik bekostigen met de vergoeding die een Statenlid krijgt." Maandelijks ontvangt een Statenlid ruim 1.500 euro bruto. Van Bommel kan een beroep doen op een broer die hem waar nodig te hulp schiet. En hij stopt bij enkele toneelgezelschappen als toneelregisseur.
Dat de meeste blauw-wit-rode protestvlaggen zijn weggehaald, vindt het duo een goede zaak. "We hebben ze nooit omgekeerd opgehangen". zegt Nijenhuis. "We hadden daar geen goed gevoel bij. Ze geven wel steun aan de brede zwijgende meerderheid. En wat je ook over Farmers Defence Force kunt zeggen, ze hebben wel wat losgemaakt."
Of het anders moet met de veehouderij? Tja, zeggen beiden, hoe moet het dan anders? "Terug naar dertig kippen, 25 koeien en een paar varkens kan ook niet", zegt Nijenhuis. "De diversiteit in de sector moet je koesteren, er moet wel een verdienmodel zijn. Maar we moeten dit wel goed oppakken, luisteren naar boeren en burgers. En naar de dorpen als het om leefbaarheid gaat." "En", vult Nijenhuis aan, "met vliegveld De Peel zijn we niet blij. Daar moeten we nog eens goed naar kijken."
Van Bommel en Nijenhuis stemkanonnen
VENRAY | De twee nieuwe Venrayse BBB-statenleden Christian van Bommel uit Castenray en Diederik Nijenhuis uit Merselo ontpopten zich in de gemeente Venray tijdens de PS-verkiezingen van 15 maart als ware stemkanonnen. Respectievelijk 1.439 en 1.199 Venrayse kiezers kleurden het hokje achter de twee rood.
Of ooit eerder twee volstrekt onbekende kandidaten van dezelfde partij (vijfde en negende op de BBB-kieslijst) in de Venrayse politiek een dergelijke score bij Statenverkiezingen behaalden, is onbekend. Het lijkt onwaarschijnlijk. Daar komt bij dat de nummer negentien op de kieslijst, Mart Thijssen uit Ysselsteyn, op eigen houtje ook nog eens 784 stemmen binnen tikte. Vergelijken we dat met het CDA (dat in Venray 1527 stemmen ophaalde, tegenover 5.376 van BBB), dan blijkt dat Anne Thielen uit Venray en Toon van Hoof uit Vredepeel (respectievelijk fractieleider van CDA Venray en voorzitter van de partij) niet in de buurt van het BBB-trio komen. Thielen, die ooit het stemkanon bij het CDA was, scoorde 705 stemmen, Van Hoof 106. De teloorgang van het CDA in Venray, die zich tijdens de laatste gemeenteraadsverkiezing al zichtbaar werd, zet zich door.
In de totaalscore kon geen enkele partij in Venray in de verste verte aan BBB tippen. Met 2001 stemmen werd de VVD tweede, D66 derde met 1.579 stemmen, vierde het CDA dat voordien altijd de grootste was. Opvallend bij de VVD zijn de 737 stemmen die Lowieke Kateman uit Venray kreeg. Ook hij liet Thielen achter zich. Ook opmerkelijk zijn de 684 stemmen die Lotte Demarteau (PvdA) kreeg. Vier jaar terug waren er dat nog 154.
Palmen tevreden maar geen zetel voor Omzien
OOSTRUM | Ondanks dat Emma Palmen met haar nieuwe partij Omzien geen zetel bemachtigde in het Limburgse provinciehuis, kan ze vrede hebben met de uitslag van de PS-verkiezingen. "Als de grote partijen al niet niet kunnen opboksen tegen BBB, hoe moeten wij dat dan doen?" De Oostrumse behaalde in Venray 143 stemmen, in totaal kreeg Omzien er zo'n 1.350. "We gaan gewoon door met Omzien, proberen een bestuur te vormen, gaan aan de slag met de website en willen bekender worden. Misschien de samenwerking zoeken met anderen. We zien wel hoe het verder gaat."
Provinciale Staten 2023
Uitslagen gemeente Venray:
Opkomst 55.82%
Opgeroepen kiezers 34115
Toegelaten kiezers 19047
Blanco stemmen 66
Geldige stemmen 18919
Ongeldige stemmen 59
Aantal stemmen per partij:
1. CDA 1527 (8,08%)
2. FvD 463 (2,45%)
3. PVV 1424 (7,55%)
4. VVD 2001 (10,57%)
5. SP 1427 (7,54%)
6. GroenLinks 1468 (7,77%)
7. PvdA 1274 (6,73%)
8. D66 1579 (8,34%)
9. Lokaal Limburg 328 (1,73%)
10. PvdD 455 (2,41%)
11. 50Plus 268 (1,41%)
12. ChristenUnie 128 (0,68%)
13. BBB 5376 (28,44%)
14. LSP 152 (0,80%)
15. BVNL 135 (0,70%)
16. AWP 67 (0,35%)
17. JA21 700 (3,69%)
18. Omzien! 147 (0,77%)
Opkomstcijfers:
Opkomst 55.82%
Opgeroepen kiezers 34115
Toegelaten kiezers 19047
Blanco stemmen 66
Geldige stemmen 18919
Ongeldige stemmen 59
Uitslag provincie Limburg:
1. BBB 18,5%
2. PVV 12,7% (-0,8)
3. VVD 9,5% (-0,7)
4. CDA 9,2% (9,5)
5. GroenLinks 8,7% (+0,3)
6. PvdA 7,0% (+0,5)
7. SP 6,7% (-2,0)
8. D66 6,1% (+0,3)
9. Lokaal Limburg 4,3% (+0,2)
10. JA21 4,1%
11. PvdD 3,8% (0,0)
12. FvD 3,4% (-11,2)
13. 50Plus 2,5% (-1,3)
14. LSP 0,9%
15. BVNL 0,9%
16. ChristenUnie 0,8% (-0,3)
17. AWP 0,6%
18. Omzien! 0,3%
De zetelverdeling in het gouvernement in Maastricht: BBB 10 zetels, PVV 6 zetels (-1), CDA 5 zetels (-4), VVD 5 zetels, GroenLinks 4 zetels, SP 3 zetels (-1), D66 3 zetels, PvdA 3 zetels, PvdD 2 zetels, Lokaal Limburg 2 zetels, JA21 2 zetels, FvD 1 zetel (-6) en 50Plus 1 zetel.