Dijkgraaf spreekt over watersnood
Venray | Dijkgraaf Patrick van der Broeck van Waterschap Limburg sprak op maandag 31 oktober, de laatste dag van de Maand van de geschiedenis 2022, in de bibliotheek in Venray op uitnodiging van LGOG Kring Venray en BiblioNu.
Het thema van de Maand van de geschiedenis 2022 was Wat een Ramp!. Oirlonaar Patrick van der Broeck sprak niet alleen uitgebreid over de watersnoodramp in Limburg in 2021, maar óók over wat wij als burgers kunnen doen om de kans op een dergelijke ramp kleiner te maken. Een geïnteresseerd publiek luisterde ademloos naar de voordracht van de betrokken en enthousiaste spreker. “Deze voordracht geeft aanleiding tot nadenken”, aldus werd alom na afloop gezegd.
De voordracht bestond uit twee delen. Het eerste deel had betrekking op de watersnoodramp in Limburg in 2021. Een ramp die noch voorzien noch voorzien kon worden. Van der Broeck bracht de grote overstromingen in Limburg in de 20e eeuw in herinnering. Vooral veroorzaakt door water in de Maas. Om de kans op overstromingen veel geringer te laten zijn (1 keer in 250 jaar) waren en zijn veel maatregelen in en rondom de Maas in Limburg getroffen: dijken zijn verhoogd, waterbuffers zijn aangelegd, ruimte is gemaakt om de waterstand in de Maas bij grote afvoeren te verlagen. Maar de watersnoodramp in 2021 had een andere oorzaak dan eerdere rampen. Extreem grote hoeveelheden regen vielen op 13 juli 2021 in Zuid-Limburg én in het naburige Duitsland en België. Dergelijke regenval, die 1 keer per 500 à 1000 jaar voorkomt, had ook grote gevolgen voor de beken de Roer, de Geleenbeek, de Geul. Die moesten meer dan 10 keer zoveel water dan normaal afvoeren naar de Maas. De beken konden dat niet aan. Met grote overstromingen in onder andere Valkenburg en Meerssen als gevolg. En de Maas kon al het water dat in België was gevallen ook niet verwerken. Op vele plaatsen ontstonden rampen met verschrikkelijke gevolgen: vele doden in de buurlanden en heel veel materiële en immateriële schade in de betreffende gebieden.
Waterveiligheid is nu een heel belangrijk publiek item geworden. Plannen zijn en worden gemaakt om regenvallen, zoals in 2021, op veilige manieren te kunnen verwerken. Veel en grote belangen zijn daarbij aan de orde. Veel overleg, ook met onze buren in Duitsland en België, is nodig om te bereiken dat bij extreme regenbuien het regenwater vertraagt in de Limburgse beken komt. Die maatregelen zijn niet eenvoudig. Dat heeft onder andere oorzaken zoals de landschappen in het nabije België en Duitsland. Die zijn anders ontstaan, hebben andere kenmerken. Met alle (on)mogelijkheden maatregelen te treffen voor de waterveiligheid, daar én in Limburg. Maar er wordt hard in gezamenlijkheid gewerkt aan op elkaar afgestemde maatregelen.
Na de pauze kwam het klimaat aan de orde. Klimaatveranderingen zijn een gevolg van de industrialisatie die medio 19e eeuw is begonnen en de laatste decennia exponentieel is toegenomen. Klimaatveranderingen blijken onder andere uit de veranderde neerslagcijfers en temperaturen. Midden in de vorige eeuw viel in Nederland gemiddeld ca. 720 mm regen per jaar, nu is dat al meer dan 900 mm per jaar. En de neerslagpieken zijn enorm toegenomen. De gemiddelde temperatuur van de aarde is de laatste tijd met 1,5 graad toegenomen. Oppervlakte- en grondwater worden vuiler. Niet alle vervuilingen in rioolwater kan door waterzuiveringsinstallaties van het waterschap onschadelijk worden gemaakt. Bijvoorbeeld medicijnen. Steeds meer medicijnen komen in het rioolwater terecht, met als ‘winnaar’ diclofenac en pijnstillers. Steeds meer fijne plastikdeeltjes komen erin terecht door wassen van onder andere kleding met veel plastic (bijvoorbeeld fleece truien). En het, deels gezuiverde rioolwater, komt uiteindelijk in oppervlaktewater terecht. Dat water wordt ook gebruikt voor (drink-) water voor mensen, dieren, planten.
Daar moet wat aan gedaan worden. Niet alleen door overheden en bedrijfsleven, óók door individuen. Zouden wij ons niet meer de vraag moeten stellen wat keuzes, bijvoorbeeld bij aanschaf van synthetische of natuurlijke kleren, betekenen voor het milieu? Zijn wij ons wel bewust van het feit dat veel keuzen het milieu (onnodig) zwaar belasten en dat door de keuze aanslagen gepleegd worden op het uitputtingsvermogen van de aarde? Wij moeten, ook om watersnoodrampen te voorkomen, bewuster met onze aarde omgaan, wij moeten niet alleen maatregelen treffen om problemen op te lossen maar wij moeten die problemen voorkomen. Voor onze generatie, voor onze kinderen, voor onze kleinkinderen, voor de aarde, voor het milieu. Ondanks alles is hij positief gestemd. 'Als wij willen, dan komen er oplossingen. Het is goed daarover te dromen en dromen uit te voeren', aldus luidde de boodschap van de Dijkgraaf.
Na afloop van de voordracht vond een levendige discussie plaats met de spreker. Uit de discussie bleek de grote betrokkenheid van vele aanwezigen met het onderwerp en met het advies van de Dijkgraaf. Marga Bakker dankte dijkgraaf Van der Broeck vervolgens namens de organisatoren voor zijn leerzame, maar ook indringende voordracht.