Opinie
'Hoe zit het eigenlijk met vliegveld De Peel', vragen boeren zich terecht af
VENRAY/VREDEPEEL | Dat de boeren geen heil zien in de plannen van minister van Natuur en Stikstof Christianne van der Wal (VVD), zal niemand zijn ontgaan. Verontwaardiging en woede vechten bij ze om voorrang. Aan sluiting van veel veebedrijven valt in deze constellatie niet te ontkomen. Velen gingen woensdag de straat op om de voorstellen die de stikstofuitstoot in de landbouw drastisch aan banden moeten leggen, van tafel te krijgen. 'Er wordt te veel naar ons gekeken en niet naar de grote bedrijven en de luchtvaart', valt in boerenkringen te beluisteren. Daar hebben ze een punt. Moet de openstelling van vliegbasis De Peel een onderdeel zijn van het stikstofdebat?
Door Henk Baltussen
Dat lijdt geen twijfel. Want er is een natuurvergunning nodig om F-35 jachtvliegtuigen en ander vliegend materieel bij Vredepeel te kunnen laten opstijgen en landen. Een in bedrijf zijnde F-35 stoot stikstof uit. Hoeveel en met wat dat te vergelijken is, is wat ongewis. Verhalen doen wel de ronde dat Defensie boeren in de omgeving zal moeten uitkopen om de slapende vliegbasis wakker te kunnen maken. Feitelijk komt dat neer op het aankopen van stikstof, omdat vervolgens zelf weer te mogen uitstoten. Die natuurvergunning heeft De Peel nog niet.
Gordijnen
Kijken we naar de vliegbasis Leeuwarden waar de F-16-vliegtuigen in de afgelopen periode zijn vervangen door F-35-toestellen. Een nieuwe natuurvergunning was daarvoor noodzakelijk. Die bleef lange tijd uit, afgelopen januari werd die alsnog verstrekt. Maar na bestudering van de totstandkoming van die vergunning, afgegeven door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), kropen onder ander milieuorganisaties in de gordijnen. De berekening van de stikstofuitstoot bleek gekoppeld aan de geluidsbelasting van een F-35. Een bijzondere rekenmethode, omdat geluid niks te maken heeft met stikstofuitstoot. LNV stelde dat de F-35 minder kan vliegen dan de F-16, omdat het nieuwe toestel meer geluid maakt en daardoor eerder buiten de geluidscontour komt. Minder vliegen betekent ook minder uitstoot, redeneerde LNV. Klinkt logisch, de werkelijkheid is complexer. De berekeningen zijn lastig of niet te checken, omdat een deel van de gegevens in Nederland geheim zijn.
Kerosine
In Noorwegen en Amerika zijn de cijfers openbaar. Het blijkt dat de vervanging van de F-16 door de F-35 een toename van de stikstofuitstoot oplevert tot 207 procent, terwijl in Nederland de uitstoot zelfs terug zou gaan, naar 38 procent. Hoe kan dat? Noorwegen stelt dat het kerosineverbruik van de F-35 60 procent hoger ligt dan die van de F-16: 5600 liter gemiddeld per uur ten opzichte van 3500 liter per uur. De F-35 vliegt minder vaak dan de F-16; het zijn zo'n 10 tot 20 procent minder vliegbewegingen. Daarmee is die 38 procent minder uitstoot niet te verklaren. Milieudefensie Leeuwarden is inmiddels in beroep gegaan en wil de werkelijke cijfers op tafel krijgen.
De kans is volgens verschillende stukken rondom de rechtszaak groot dat de natuurvergunning voor vliegbasis Leeuwarden geen stand houdt. Dat blijkt ook uit een notitie aangaande de natuurvergunning. Die notitie is gedurende de nog lopende rechtszaak vertrouwelijk en in bezit van Peel en Maas. Daarin staat dat 60 procent meer kerosinegebruik, ook 60 procent meer stikstofuitstoot tot gevolg heeft. De berekening van de stikstofuitstoot in Leeuwarden is berekend op 15 F-35-toestellen, terwijl er volgens Defensie geluidsruimte is voor twintig toestellen. Die nog vrije geluidsruimte wordt vol gevlogen, liet Defensie al eerder de omwonenden van de Friese vliegbasis weten. Dit hebben ze ook de omwonenden van De Peel toegezegd, meldt de notitie. De uitstoot van vijf F-35-toestellen moet er derhalve nog bij opgeteld worden. En ook toestellen die laag over de vliegbasis vliegen zonder dat ze er willen landen, worden niet in de stikstofuitstootcijfers meegeteld, terwijl ze wel voor emissie zorgen.
Rechtbank
De conclusie in de notitie, die door specialisten is opgesteld na grondige bestudering van de afgegeven natuurvergunning, is duidelijk: de stikstofuitstoot van een vliegende F-35 ligt aanzienlijk hoger dan bij de F-16. De notitie meldt ook duidelijk dat de cijfers moeten kloppen, wat ook van belang is voor De Peel en Volkel. De rechtbank zal zich eerst over de vliegbasis Leeuwarden moeten uitspreken. Dat kan nog wel een jaar duren, melden ingewijden. 'Dan moet Defensie daar mogelijk weer een passende reactie op geven. Wat zomaar weer een jaar of twee kan duren'. Ondertussen gebeurt er niets en hebben Friese en ook Limburgse en Brabantse boeren geen duidelijkheid.
Zolang in Friesland geen helderheid komt, zal voor Defensie het verkrijgen van een goedgekeurde natuurvergunning voor De Peel een hels karwei worden. Het complete stikstofverhaal is inmiddels hogere wiskunde geworden, waar geen touw meer aan vast is te knopen. Om het nog ingewikkelder te maken: Defensieminister Kasja Ollongren besloot onlangs tot de aanschaf van zes extra F-35-toestellen. Waar wil ze die stationeren? Leeuwarden en Volkel lopen al tegen grenzen aan, terwijl het nog maar afwachten is hoe het met De Peel verder moet. Grote kans dat de rechter daarover het laatste woord zal hebben. Ondertussen zijn we dan al jaren verder. Zolang willen de boeren niet wachten op antwoorden van vragen die begrijpelijk en terecht zijn.