Afbeelding
Foto: Bartjan de Bruijn

Afsluiting seizoen Literair Café Venray

Venray | Literair Café Venray sluit het seizoen 2021-2022 af met een bijzondere schrijfster en een bijzondere roman, Gerda Blees (foto) en Wij zijn licht.


Gerda Blees (1985), schrijver en dichter won met haar debuutroman Wij zijn licht de Literatuurprijs van de Europese Unie 2021 en de Nederlandse Boekhandelsprijs 2021. De roman staat ook op de shortlist voor de Libris Literatuurprijs 2021, maar die prijs wordt uiteindelijk toegekend aan Jeroen Brouwers met Cliënt E. Busken.

Aan Wij zijn licht gaan de verhalenbundel Aan doodgaan dachten we niet (2017) en de poëziebundel Dwaallichten (2018) vooraf. Het prozadebuut kenmerkt zich door de sterke eenheid en het constante niveau van de tien verhalen. De bundel geeft een goed inzicht in het ‘intermenselijke gedonder’. Goede bedoelingen, verkeerde interpretaties, het noodlot dat onverbiddelijk toeslaat, gevechten die niet te winnen zijn. Hoewel in elk verhaal, door een veelbelovende, vooruitwijzende zinsnede aan het begin of een twist aan het einde, de dood of in elk geval de kwetsbaarheid van de mens wordt aan- of afgekondigd, bruist deze bundel van leven. Van de betrekkelijkheid die gevierd moet worden.

In Wij zijn licht vertelt Gerda Blees het waargebeurde verhaal binnen een woongroep. Blees raakt geïntrigeerd door een krantenbericht over de dood van een 62-jarige vrouw, die op enig moment samen met drie huisgenoten besluit ‘voeding los te laten’ en te leven van licht en lucht. De vrouw overlijdt uiteindelijk aan ondervoeding.

Bijzonder is het vertelperspectief in de roman. In de vijfentwintig hoofdstukken komen evenzoveel vertellers, dit in het wij-perspectief, aan het woord. Mensen (ouders, buren, de raadsvrouw), dingen (geitenwollensokken, een slowjuicer, brood), abstracties (feiten, weerstand, twijfel). Gewaagd, zeker, controversieel wellicht, maar bij Blees belemmert het de lezer in geen enkel opzicht en op geen enkel moment. Blees loodst de lezer heel geloofwaardig door deze onwaarschijnlijke en bijna niet te vatten geschiedenis. Kortom, Wij zijn licht is knap geschreven en dito gecomponeerd. ‘Ik ben geïnteresseerd in dingen die extreem fout gaan’, zegt Gerda Blees. ‘Ik vroeg me af: hoe kon dit zo ontsporen? Ik woon zelf ook in een woongroep en ik kan me iets voorstellen bij de dynamiek in zo’n clubje mensen. De een is dominant, een ander te volgzaam, in dit geval tot de dood erop volgt’. 

Als hun huisgenoot Elisabeth overlijdt, worden Melodie, Muriël en Petrus aangehouden. Hadden zij, haar huisgenoten moeten ingrijpen? Tijdens het politieverhoor worstelen ze alle drie met hun eigen perceptie van de waarheid. De leden van de woongroep laten zich door Melodie, de leider, opleggen hoe ze moeten leven. Waarom hebben mensen zo’n behoefte aan een autoriteit die hen zegt wat goed en fout is?

Aangrijpend, gevoelig, bijkans ook grappig (?)  is het hoofdstuk: ‘Wij zijn het lichaam van Elisabeth’. ‘Koud zijn we- zo koud zijn wij toen Elisabeth nog leefde nooit geweest, al lukte het ons de laatste jaren al niet meer onze extremiteiten warm te houden. Maar nu is het heel prettig dat we in handen zijn van de meest gepassioneerde patholoog, Theo van Lijstbeek. Om op die manier te worden aangeraakt, dat hebben wij bij Elisabeths leven nooit mogen ervaren. En, de doden liegen niet, maar Elisabeth heeft tijdens haar leven ook niet veel gelogen, want zij sprak nauwelijks’,


De literaire afsluiting vindt plaats op zondagmorgen 15 mei om 11.00 uur in het Theehuis van het Odapark aan de Merseloseweg 117 in Venray. De entree is voor seizoenpashouder gratis en bedraagt voor anderen 12,50 euro.