Sint Eugène óók na 100 jaar een bijzonder stukje Venray
Venray | Het tweede weekend van september staat elk jaar in het teken van open monumentendag. Het landelijke thema van de 35e editie op 11 en 12 september 2021 is inclusie. De insluiting in de samenleving, op basis van gelijkwaardige rechten en plichten, van iedereen die zich mede verantwoordelijk voelt voor de wereld waarin we leven; en hoe wij dit kunnen doorgeven, op een voor iedereen toegankelijke manier, aan toekomstige generaties. De vertaling van dit thema naar de open monumentendag slogan is ‘Mijn monument is jouw monument’.
Met de bouw van een verpleeginrichting voor vrouwelijke psychiatrische patiënten, werd in 1907 in Venray gestart door de Zusters van Liefde uit het Belgische Gent. Deze kloosterorde had in Melle (B) een vergelijkbaar gesticht gebouwd volgens het paviljoenstelsel. Er werden niet alleen paviljoens gebouwd maar ook bomen geplant en tuinen aangelegd. Een verbeterde versie van het bouwproject van kanunnik Eugène van Rechem werd vanuit Gent (B), in Venray uitgevoerd. De bouwheer, na 1912 tot architect/constructeur gepromoveerde Jozef, Cesar (Jos) Haché (1859-1934) kwam eveneens uit Gent (B).
Sint Eugène werd gebouwd in 1908 (foto oostzijde 1990) en was bestemd ter observatie en verpleging van klasse patiënten. Het interieur had, dankzij het gebruik van tafelkleden en een visgraten parketvloer, een luxere uitstraling en werd daarom ook wel het ‘damespaviljoen’ genoemd. Er was plaats voor 80 patiënten.
Aan de voorzijde van gebouw Eugène staat de grootste treurbeuk van zuid Nederland, ruim 100 jaar oud. De boom, ongeveer 35 meter in doorsnee, heeft een stamomtrek van meer dan een meter en ziet er ‘vooral in de zomer’, uit als een indrukwekkend ‘groene kathedraal’. Grenzend aan de tuin van Eugène staat nog een bijzonder landschapselement, een berceau. Een 15 meter lange loofgang, gevormd door haagbeuken die aan de bovenzijde met elkaar verbonden zijn. De aldus ontstane ‘tunnel’ is circa 5 meter breed en 4 meter hoog.
SVM, (Venray Monumentaal), organiseert op zaterdag 11 september een lezing over de historie van de psychiatrie van Sint Anna en er wordt een toelichting gegeven over de renovatie van paviljoen Sint Eugène in de kapel van het Annapark. De kapel gaat om 10.45 uur open en de lezingen starten om 11.00 uur. Na afloop kunnen belangstellenden in kleine groepjes de voortgang van de werkzaamheden vanaf de steiger bekijken. Ook zijn er gidsen aanwezig die een rondleiding verzorgen.
In het Annapark wordt op dit moment hard gewerkt om niet alleen monumenten, maar ook flora, fauna en landschap, zodanig te revitaliseren, dat het de komende decennia, óók na 100 jaar, een uniek en zeer bijzonder stukje Venray blijft.
Foto: Twan van Els, tekst: Leonie Cals. Bronnen: Stichting Stadspark; 100 jaar psychiatrie in Venray. Stichting Venray Monumentaal (SVM) secretariaat: Hoofdstraat 23, 5864 BC Meerlo, E-mail: venraymonumentaal@live.nl.
