Vervolg pagina 2
Hoogleraar De Vries: 'Uiteindelijk blijkt dat ze hun hand hebben overspeeld'
VENRAY | Michiel de Vries, hoogleraar Bestuurskunde aan de Nijmeegse Radbouduniversiteit, volgde de ontwikkelingen rond de gronddeal tussen de familie Loonen en het waterschap vanaf de eerste publicaties begin dit jaar op de voet. Op verzoek van Peel en Maas laat hij zijn licht schijnen over de uitkomsten van het Hoffmann-rapport. En hoe moet de politiek met de kwestie omgaan
Wat valt u als eerste op aan het rapport?
"Dat in het onderzoek van Hoffmann geen conclusies worden getrokken. Normaliter bestaat een integriteitsrapport uit een inleiding, een hoofdstuk met het normenkader, met de bevindingen, en een hoofdstuk met conclusies. Dit rapport eindigt met een beschrijving van de bevindingen. Het is daarmee geen integriteitsonderzoek. Voor het waterschap wordt daarmee wel erg makkelijk om te zeggen dat integriteitsregels niet zijn overtreden. Ik heb dat nog niet eerder meegemaakt. Het is dus een onvolledig rapport. Waarschijnlijk is het zo geschreven op uitdrukkelijk verzoek van het Waterschap. Dan vind ik het onbegrijpelijk dat Hoffmann hierin mee is gegaan. In elk ander rapport van dit bureau worden, soms op basis van veel minder problematische bevindingen, wel vlijmscherpe conclusies getrokken over betrokkenen. In dit geval waren zulke scherpe conclusies ook op hun plaats geweest. Verwijtbaar aan het toenmalig waterschap was dat er nauwelijks geformaliseerde regels over grondruil waren. Verwijtbaar aan toenmalig dijkgraaf Driessen is dat hij gegeven de bevindingen zelfs de genormaliseerde regels voor grondruil heeft overtreden. De conclusie hieruit is dat de familie Loonen sterk is bevoordeeld. Maar die conclusie trekt Hoffmann dus niet."
Hoe beoordeelt u de rol van toenmalig dijkgraaf Ger Driessen tijdens het onderhandelingsproces?
"Het bestuur werd niet actief door hem geïnformeerd, terwijl het beleid was dat transacties die afweken voorgelegd moesten worden aan het bestuur. Er was ook geen controle door externe accountant en Driessen vertelde blijkbaar niets in het DB over zijn persoonlijke relatie met Jan Loonen. Driessen ging in zijn eentje in onderhandeling met Loonen, terwijl regel was dat daarbij altijd ambtelijke ondersteuning is. Het DB ging akkoord met het totale voorstel op dinsdag 13 december 2016, terwijl het uiteindelijke voorstel pas op 13 december 2016 aan DB werd verstuurd. De verklaring waarom het bestuur op 13-12-2016 akkoord ging zonder tijdig te zijn geïnformeerd over de procedure en het uiteindelijke voorstel, kan er in liggen dat het waterschap twee weken later op zou gaan in WL. De conclusie kan dan niet anders zijn dan dat waar er geen geformaliseerde regels waren, er wel enkele genormaliseerde regels waren. Zelfs die laatste zijn met de voeten getreden."
Leverde het Hoffmann-rapport zaken op die je nog niet wist?
"Het is opvallend dat in het rapport staat vermeld dat op uitdrukkelijk verzoek van de integriteitscommissie de rol van Jan Loonen niet diende te worden onderzocht. Dit ondanks de oorspronkelijke opzet van Hoffmann. En wat ik al eerder zei snap ik niet dat het bureau Hoffmann hiermee akkoord is gegaan. Er is nu in het rapport een eenzijdig beeld ontstaan, waarin alleen de visie van bestuurders en medewerkers van het toenmalig waterschap is gegeven. Ten tweede zijn potentiële integriteitsproblemen hiermee voor een belangrijk deel onderbelicht gebleven. De mogelijke belangenverstrengeling tussen van Driessen en Jan Loonen kon, gegeven de uitdrukkelijke wens van het waterschap, hierdoor niet worden onderzocht. Ook kon niet worden onderzocht of er overeenstemming bestaat tussen wat de waterschapbestuurders en -medewerkers over de zaak vertellen en wat de visie van de familie Loonen hierop is. Ik heb ook de opdracht van de gemeenteraad van Venray aan Bureau Berenschot gelezen. Daarbij valt op dat de rol van het waterschap, dus ook van Driessen, buiten de opdracht is gehouden. In het onderzoek dat in gang is gezet door waterschap wordt de rol van Loonen buiten beschouwing gelaten."
'Onbegrijpelijk dat Hoffmann mee wilde gaan met een onvolledig rapport'
"Op die manier wordt bewerkstelligd dat de potentiële belangenverstrengeling tussen Jan Loonen en Driessen in beide onderzoeken geheel buiten het gezichtsveld blijft, terwijl dit vanuit een integriteitsoptiek juist centraal zou moeten staan. Dat geldt ook voor het toenmalige waterschap Peel en Maasvallei waar Driessen juist voorzitter van het DB werd, omdat degene die het was niet door kon gaan vanwege vermeende belangenverstrengeling. Het waterschap had hierover dus wel impliciete regels in 2016."
Hierbij duidt De Vries op het gedwongen vertrek van Toine Gresel, toenmalig dijkgraaf van Waterschap Peel en Maasvallei dat in 2017 opging in Waterschap Limburg. Toine Gresel, ook van CDA-huize, stapte in 2015 op als dijkgraaf omdat hij vergoedingen nooit correct opgaf, terwijl dat volgens de waterschapswet verplicht is. Driessen volgde hem op als interim-dijkgraaf.
Patrick van der Broeck volgde op zijn beurt Driessen op als dijkgraaf van het gefuseerde Waterschap Limburg. Van der Broeck en Loonen zijn goede bekenden van elkaar, zijn beiden van CDA-huize en wonen in dezelfde gemeente. Aan de huidig dijkgraaf wordt in het rapport nauwelijks aandacht geschonken. Is dat terecht?
"Gegeven dat de deal in 2020 is geformaliseerd, had hier wel aandacht aan mogen worden besteed. Ik weet niet of de huidige dijkgraaf de overeenkomst tussen het voormalige waterschap en Loonen nog had kunnen aanpassen. Daarvoor dien ik de contracten te zien."
En wat moet de politiek ermee?
"Met politieke zaken bemoei ik me niet. Ik neem aan dat ze met hun handen in het haar zitten met deze kwestie en uiteindelijk zal blijken dat ze hun hand hebben overspeeld."