Walkro en natuur: moeilijke combi
BLITTERSWIJCK | De metamorfose van het Maasgebied tussen Geijsteren en Broekhuizenvorst mag gerust een huzarenstukje worden genoemd. Niet alleen is de omgeving voortaan gevrijwaard van natte voeten door Maaswater, het heeft ook een uniek natuurgebied opgeleverd: Maaspark Ooijen-Wanssum. Een aaneengesloten natuurgebied van 540 hectare, waarvan 350 hectare splinternieuw is. Een natuurgebied, met schone grond, dat borg kan staan voor een in Nederland unieke biodiversiteit. Kan, want bedreigingen voor die verscheidenheid aan planten en dieren ligt al op de loer. Onder meer door de aanwezigheid aan de rand van het gebied van mestverwerker Walkro, menen enkele inwoners van Blitterswijck. "Walkro behoort met ammoniak tot de grootste vervuilers in Nederland. Verplaatsen is de beste oplossing."
Vanuit zijn woning kijkt Herman Loonen sinds kort tegen een dijk aan. Vindt hij niet erg. "Erachter ligt nieuwe natuur, na vele jaren en veel discussies is dat er gekomen. Fantastisch is het, ik geef er rondleidingen. Ik begreep ook dat in Maaspark geen mest wordt uitgereden. Maar toen ik dat las realiseerde ik me dat dat wel degelijk gebeurt. Onbewust. Door uitstoot van grote hoeveelheden ammoniak, stikstof dus. Door Walkro. Terwijl wij hier zitten te praten, valt dat daar overal neer. Dag in dag uit. Stikstofneerslag is juist een van de grootste problemen van deze tijd. De biodiversiteit verdwijnt en dat ligt voor Maaspark dus ook op de loer. Dat kan toch niet waar zijn? Walkro heeft een uitstoot vergelijkbaar met een 2000 melkkoeien in traditionele stallen of 3.500 koeien in stallen met geavanceerde vloeren die vloeibare en vaste mest scheiden. Walkro stoot zelfs meer stikstof uit dan dat er bespaard wordt met het terugbrengen van de maximumsnelheid in heel Nederland overdag van 130 naar 100 kilometer per uur. Daarom besloten we in het geweer te komen."
Die 'we' zijn, naast Loonen, Thijs van Dijk, Sjaak Sluiters en Joep Feldmann. Op de eerste plaats willen ze aandacht voor de problematiek rond Walkro. "Zodat de politiek afwegingen kan maken", zegt Van Dijk. "Heel veel mensen weten van niets. Ze lezen alleen dat die natuur zo prachtig is."
Loonen: "Walkro blijft hier al jarenlang onder de radar. Dat komt omdat de provincie de vergunningen verleent en vooral Wellerlooi aan de andere kant van de Maas last heeft van de stank. Omdat het vaak westenwind is. De neerslag van stikstof hier zie je en ruik je niet. Blitterswijck en omgeving heeft daarbij veel last van het vrachtverkeer. Bijna duizend vrachtwagens per week. En op de mest ligt alleen maar een net. Waarom wordt dat niet afgesloten vervoerd?"
Loonen en Van Dijk zien nu al het gevaar opdoemen dat ze volledig in beslag worden genomen door Walkro, dat ze tegen overheidsmuren aanlopen, deksels op de neus krijgen. "Dat proberen we echt te voorkomen", zegt Loonen. "Je moet ook nog normaal kunnen leven."
De eerste hinderpaal zijn ze al tegen gekomen. De provincie Limburg en de gemeente Venray blijken verschillende overheden die informatie over Walkro nauwelijks delen. Loonen: "Van een ambtenaar van de provincie begreep ik dat er geen klachten over verkeer bekend zijn bij de provincie, die daar dus niet over gaat. Dan weten ze blijkbaar niet dat er zoveel klachten zijn dat de gemeente Venray in Blitterswijck zelfs onderzoek heeft laten doen naar de overlast van vrachtverkeer dat voor het grootste deel van Walkro is. 's Morgens vanaf half vijf denderen ze al door het dorp. Maar een rondweg bleek onhaalbaar."
'Walkro behoort met ammoniak tot grootste vervuilers in Nederland'
Ook blijft Walkro onder radar omdat het bedrijf niet voorkomt op lijstjes, menen Loonen en Van Dijk. Zoals op het overzicht van mestverwerkende bedrijven in Limburg. "Dat komt omdat Walkro paardenmest verwerkt. Dat is geen product van de intensieve veehouderij", legt Loonen uit. "Omdat Maaspark geen Natura 20000-status heeft, staat Walkro ook niet op het lijstje van bedrijven die binnen 200 meter van een natuurgebied de meeste ammoniak uitstoten. De natuurgebieden aan de andere kant van de Maas worden niet meegeteld." Het Natura 2000-gebied Maasduinen ligt hemelsbreed zo'n 800 meter verwijderd van Walkro. "Op de eerste plaats op dat lijstje dat door het journalistieke onderzoeksbureau Investico is samengesteld, staat een kalkoenbedrijf uit Ermelo dat 16.600 kilo ammoniak uitstoot", vervolgt Loonen. "Walkro stoot volgens de vergunning 5.000 kilo meer uit. En ook nog eens bijna 12.000 kilo stikstofoxide. Funest voor de biodiversiteit, voor de natuur. Maar de politiek kijkt alleen naar de veehouderijen als grote stikstofuitstoters. Dus Walkro is gewoon niet in beeld."
De vier Blitterswijckenaren zeggen al jarenlang hier tegenop te lopen. Nu vinden ze dat ze er wat mee moeten, laten Loonen en Van Dijk weten. "We hebben het gevoel dat er veel niet klopt", zegt Loonen. "Limburg heeft al een groot stikstofoverschot door de intensieve veeteelt. Door paardenmest ook van buiten Limburg naar hier te halen en daardoor uitstoot in Limburg te veroorzaken, wordt dit overschot alleen maar groter."
Om aandacht te genereren, stuurden ze op de eerste plaats een uitgebreide brief met de kop Natuurpark versus Walkro naar de provincie en de gemeenten Venray, Bergen en Horst aan de Maas. Ook Walkro kreeg een brief, met als doel structureel met Walkro in overleg te gaan over het verminderen van overlast. En om de provincie aan te sporen de stikstofuitstoot van Walkro goed onder de loep te nemen en de milieuvoorschriften te handhaven, om te onderzoeken of verplaatsen van Walkro mogelijk is. Daarbij gaan ze zelf aan de slag met het verzamelen van data over de uitstoot van Walkro. Loonen: "We hebben ook al contact gezocht met Gezond Leefmilieu Venray. Wat kunnen zij betekenen? Er komt een berg werk op je af, wat we al eerder zeiden. In Wellerlooi zitten ze ook al jarenlang in de stank. En dat terwijl op de kaart met stankcirkels op de website van de gemeente Venray Walkro wederom ontbreekt. Met die mensen nemen we ook contact op. Samen bereik je meer."
Een blik op de geurkaarten van de gemeente Venray bevestigt al deels het gelijk van de vier bezorgde dorpelingen. Rond Walkro staan inderdaad geen geurcirkels ingetekend. Wel rond een klein agrarisch bedrijf pal naast de mestverwerker. Alleen veehouderijen blijken op de geurkaart te zijn meegenomen.
Veel klachten uit Wellerlooi
Voor veel inwoners van Wellerlooi is Walkro al zo'n twintig jaar een pijnpunt, weet Piet de Mulder. Weliswaar stroomt de Maas tussen de mestverwerker en Wellerlooi, bij (zuid)westenwind (de richting waaruit de de wind in Nederland het meeste waait) zit het dorp deels in de stank. "Die stank, zo'n misselijkmakende van paardenmest, is uit duizenden herkenbaar", zegt De Mulder. "Walkro kan dan wel zeggen dat die stank door het uitrijden komt van mest van de buurman, wij weten wel beter. Er wordt al tien jaar geklaagd, maar er gebeurt niks. Inderdaad, de schoorsteen is verhoogd van 30 naar 45 meter. Dat heeft niets geholpen. Er is niets veranderd, het stinkt nog steeds. Walkro sponsort hier de voetbalvereniging. Mooi voor die club natuurlijk, en voor Walkro, want uit Wellerlooi zullen op die manier minder klachten komen."
De RUD Zuid-Limburg krijgt regelmatig geurklachten van Walkro, antwoordt een woordvoerder van de provincie Limburg op vragen van Peel en Maas. "Deze klachten zijn voor het overgrote deel afkomstig uit Wellerlooi. De tot nu toe over 2021 ingekomen geurklachten zijn met 21 stuks grotendeels afkomstig van één klager. In totaal zijn het er voor dit jaar 29."
In 2020 waren er dat 78, in 2019 65, in 2018 90, in 2017 89, in 2016 77 en in 2015 61.
Een andere woordvoerder van de provincie zegt dat in het kader van het toezicht op de omgevingsvergunning van Walkro een geuronderzoek is uitgevoerd. De rapportage is nagenoeg afgerond. 'Als de coronaregels het toelaten, zal de RUD als uitvoeringsorganisatie de klagers uit Wellerlooi informeren inzake het geurrapport. Ook Loonen, Van Dijk, Sluiters en Feldmann worden daarvoor uitgenodigd. De Wet natuurbeschermingsvergunning is nog redelijk recent verleend aan Walkro', laat de woordvoerder weten.
Reactie Walkro
"Wij hebben als antwoord de briefschrijvers uitgenodigd voor een gesprek op het bedrijf", zegt Eric Houben, CEO bij Walkro. "We wachten hun reactie af. Wij begrijpen hun zorgen en hebben daar ook best begrip voor. We zijn inderdaad een stevig bedrijf met veel vervoerbewegingen. De opmerkingen in de brief komen niet van iedereen uit Blitterswijck. En inderdaad is het Maaspark nieuwe natuur. Met dat gegeven zou hier op deze plaats met een nieuw bedrijf beginnen wel heel erg vreemd zijn. Maar we zitten hier nu eenmaal en hebben al heel veel geïnvesteerd in milieuvoorzieningen. Er is vorig jaar onderzoek gedaan naar de aanleg van een rondweg in Blitterswijck voor vooral het vrachtverkeer. Overigens is daar niet alleen Walkro verantwoordelijk voor. Of we mee zouden willen werken aan verplaatsen van het bedrijf? Niks is onmogelijk, ook verplaatsen niet, maar de kosten zullen zo hoog zijn dat het bijna irreëel is te denken dat bijvoorbeeld de provincie daaraan mee zou willen werken. Ik zie dat niet als een haalbare kaart. Wij houden ons netjes aan de vergunde stikstofuitstoot, onze emissie verder aanpassen is irreëel. Het is ook vreemd om dat te veronderstellen. We zitten hier nu eenmaal dicht op elkaars lip. We hebben geen onbegrip voor deze brief, aan de andere kant vragen wij ook begrip."
Paspoort Walkro
Eind jaren tachtig verkoopt Kees van der Kroon uit Overloon zijn 150 koeien en begint in 1991 in het Belgische Maasmechelen een kleine compostfabriek. Dat doet hij met de drie broers Walraven, met één champignonkweker als klant. In 2000 neemt Walkro compostbedrijf Theeuwen in Blitterswijck over en neemt de productielocatie van Pilzhof in het Duitse Wallhausen in gebruik. Theeuwen produceert in Blitterswijck sinds 1963 champignoncompost. Tevens wordt in 2000 door integratie van de bedrijven Corsten en Kerkhofs de grondstoffenvoorziening veiliggesteld.
Eind 2011 neemt het Ierse Monaghan Mushrooms Walkro over, samen met de investeringsmaatschappij Gimv en het Walkro-management. Op dat moment leverde Walkro met 235 medewerkers wekelijks 8.500 ton substraat af bij kwekerijen voor drie miljoen kilo champignons en had een jaaromzet van 70 miljoen euro. Na 2011 steeg Walkro’s omzet naar 80 miljoen euro in 2020 en wekelijks 10.000 ton substraat, waardoor Walkro een van de grootste producenten ter wereld van champignonsubstraat is. Met CNC in Milsbeek als grote concurrent. Eind 2018 kocht Monaghan Mushrooms alle aandelen van Walkro. Eric Houben uit Ysselsteyn is sinds 2006 de CEO van Walkro en is tevens verantwoordelijk voor alle Europese substraatproductielocaties van Monaghan met een totale omvang van 15.000 ton champignonsubstraat per week. Houben heeft tevens zitting in de raad van bestuur van Monaghan Mushrooms.
Walkro beschikt volgens de provincie Limburg over alle benodigde vergunningen. De omgevingsvergunning ziet toe op een jaarlijkse verwerkingscapaciteit in Blitterswijck van 420.000 ton. Onderverdeeld in 180.000 ton paardenmest, 33.000 ton slachtkuikenmest, 26.000 ton stro, 11.000 ton gips en 170.000 ton proceswater.
