Kruisweg in Paterskerk van Venray heeft een 15e paasstatie
Venray | De Paterskerk (rijksmonument), de voormalige kloosterkerk van de Franciscanen of Minderbroeders aan de Leunseweg in Venray, heeft een mooie, bijzondere kruisweg. Monumentaal kunstenaar Jan Dijker (1913-1993) realiseerde niet alleen verschillende glas-in-loodramen in de Paterskerk, maar ook de muurschilderingen van het linker en rechter zijaltaar en van de kruisweg. Een voorname, waardige kruisweg met als bijzonderheid een toegevoegde vijftiende statie: de ’Paasstatie’.
De orde der Franciscanen speelde een belangrijke rol in de ontstaansgeschiedenis van de kruisweg. De Franciscanen verbleven vanaf 1220 in het Heilig Land en voerden pelgrims langs de Heilige Plaatsen, waarvan zij vanaf 1342 de bewakers waren.
Voor de latere kruisweg die Jezus’ lijdensweg uitbeeldde, werden in 1731 de veertien staties (stopplaatsen) pauselijk vastgesteld. Moderne kruiswegen kregen soms een vijftiende statie, de ‘Paasstatie’: ‘Jezus verrijst uit het graf’.
De kruisweg in de Paterskerk werd geschonken door het gemeentebestuur van Venray en werd door Jan Dijker geschilderd tussen 1949-1952. De schilderingen zijn aangebracht in het toenmalige lekengedeelte van de kerk, op gepleisterde muurvlakken tussen de metselwerk bogen. De staties zijn alle even hoog: 1,70 meter, de gezamenlijke lengte bedraagt ruim 26 meter. Aan de kloosterkant, vanaf de preekstoel richting hoofdentree kerk: 1. Jezus wordt ter dood veroordeeld (foto); 2. Jezus neemt het kruis op zijn schouders; 3. Jezus valt voor de eerste maal onder het kruis; 4. Jezus ontmoet zijn bedroefde moeder; 5. Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis dragen; 6. Veronica droogt het gelaat van Jezus (foto); 7. Jezus valt voor de tweede maal onder het kruis (foto). Aan de straatkant, vanaf hoofdentree kerk richting rechter zijaltaar: 8. Jezus troost de wenende vrouwen van Jeruzalem; 9. Jezus valt voor de derde maal onder het kruis. 10. Jezus wordt van zijn kleren beroofd; 11. Jezus wordt aan het kruis genageld; 12. Jezus sterft aan het kruis (foto); 13. Het lichaam van Jezus rust in de armen van zijn moeder; 14. Jezus wordt in het graf gelegd. Ten slotte de ‘Paasstatie’: 15. Jezus verrijst uit het graf (foto).
Na het eerste studiejaar aan de Rijksacademie in Amsterdam verruilde Jan Dijker de afdeling schilderkunst voor de afdeling monumentale kunst. In de staties valt de strakke belijning/ vormgeving op: zijn werk werd na 1955 voornamelijk abstract. In de staties valt ook de kleurstelling op die deels monumentaal refereert aan het liturgisch paars van Vastentijd, Goede Vrijdag en Paaszaterdag. Die kleur hangt samen met boetedoening, bekering en droefheid, ook met hoop en verwachting van het goede.
Tekst: Frans de Roos, foto: Leonie Cals. Bronnen: onder andere: Monumentenregister; Venrays Verleden IV: Koos Swinkels, hoofdstuk 5; J.M. Karremans e.a: Jan Dijker Vijftig jaar monumentaal. SVM secretariaat: Hoofdstraat 23, 5864 BC Meerlo, e-mail: venraymonumentaal@live.nl