'Mooi om kind toekomst te geven'
Venray | Kinderen die zijn verhandeld, geadopteerden die werden voorgesteld aan de verkeerde biologische familie, afstandsmoeders die zijn beroofd van hun baby: de voorbeelden van misstanden die voortkomen uit internationale adoptie zijn schrijnend en legio.
Het rapport dat de commissie-Joustra onlangs presenteerde, laat weinig heel van de idealistische denkbeelden waardoor adoptie in het verleden zo vaak was omgeven. Er is volgens het onderzoek een ‘vraaggestuurde adoptiemarkt’ ontstaan ‘waarbij grote geldbedragen in het spel zijn’. Het kabinet besloot het advies van de commissie te volgen en per direct nieuwe adoptieprocedures stop te zetten voor wensouders die een kind uit het buitenland willen halen. Adoptie kent echter ook een positieve kant, waar alles wél klopt.
Susan Janssen (38) uit Venray is sinds ruim twee jaar de trotse ouder van een dochter (Palesa, drie jaar) uit Lesotho. Ook is ze bestuurslid van de landelijke vereniging voor adoptieouders. Peel en Maas vroeg haar vanwege de adoptieperikelen om een
reactie.
Ja, Susan. Wat vind je van de conclusies van het rapport en het besluit van het kabinet? Geschrokken?
"Het besluit is te snel, te rigoureus genomen, wat schadelijk is voor kinderen waarbij de papieren wél gewoon kloppen. Dat er in het verleden misstanden waren is, hoe spijtig en erg ook, correct. Maar dat betekent niet dat alles fout gaat, dat ieder adoptiekind ‘gekocht’ is, dat dit nu nog gaande is. Dit besluit is zo kort door de bocht en schaadt alle betrokkenen.Sinds het Haags Adoptieverdrag is er zo veel veranderd aan de zijde van het buitenland: er moet aan tal van regels worden voldaan. Maar ook aan onze zijde moet het kloppen! Een adoptieproces is ontzettend grondig; na afronding van de informatiebijeenkomst volgen vijf verplichte voorlichtingsbijeenkomsten. Het doel van deze bijeenkomsten is om aspirant-adoptieouders voldoende informatie te geven om een weloverwogen keuze te kunnen maken om al dan niet te adopteren. Vervolgens krijg je een gezinsonderzoek door de Raad van de Kinderbescherming. Zij beoordelen de gezinssituatie en kijken naar de geschiktheid om een adoptiekind op te voeden. Met hun eindoordeel adviseren ze de minister van Justitie en Veiligheid over het geven van de beginseltoestemming. Verder moet je later in het proces onder meer een VOG overleggen, financieel je zaken op orde hebben, gezondheidsverklaringen overleggen, verklaren waarom je een goede ouder zult zijn, zelfs een eed bij een notaris afleggen. Alleen dit eerste duurt al twee, drie jaar… Welke biologische ouder gaat door zo’n proces? Dus ja, ik ben zeker geschrokken van dit eenzijdige besluit. Dit is zo ontzettend oneerlijk voor alle weeskinderen, die ook écht wees zijn. Zij zijn de dupe hiervan. Maar ook alle kinderen die al hier zijn: hoe er nu over hen gedacht wordt, en over hun ouders, daar is gewoon geen rekening mee gehouden."
Is adoptie veel te lang door een naïeve roze bril bekeken?
"Alleen deze vraagstelling al is heel fout. Er is geen ‘naïeve roze bril’. De adoptieouders van nu zijn door de goede voorbereiding verre van naïef en zien de komst van hun kind zeker niet door een roze bril. Eerder het tegendeel: ze zijn op alles bedacht en schakelen vaak nazorg in voor de begeleiding. Er gaat ook zoveel gewoon goed. Kijk naar adoptie uit de Verenigde Staten. Je moet als toekomstig ouder een profiel maken en de biologische moeder en/of ouders kiezen jou uit. Vervolgens dragen ze het kindje over en tekenen ze zelf, zonder enige druk. Je blijft ook altijd contact houden, dat is de harde eis. Wat gaat hier dan niet goed? Wat is hier dan niet eerlijk? Die antwoorden ontbreken in het rapport van de commissie, ook voor de andere landen."
Wat zou er volgens jou aan de adoptieprocedure veranderd moeten/ kunnen worden? Of zijn er al dingen veranderd?
"Het Haags Adoptieverdrag heeft veel veranderd. Landen die niet oké waren, zijn gestopt. Adoptiepapieren worden door menig instantie met een stofkam gelezen, als het klopt volgt er een akkoord en anders wordt het geweigerd, want ook dat komt voor. Als toekomstig ouder heb je hier niets over te zeggen. De commissie heeft niet aangegeven wát er anno nu nog niet klopt. Als ze dat vrijgeeft, kunnen we zeker meedenken over een mogelijke verbetering. De vraag is alleen of het inderdaad anno nu niet klopt, of dat het besluit gebaseerd is op misstanden uit het verre verleden…."
Jij bent ondanks alle kritiek blij en trots dat je een kind hebt geadopteerd? Wat is er mooi aan?
"Mijn adoptie klopt. Ik heb de juiste papieren. Ik heb nog contacten in Lesotho, ik heb een privédetective ingehuurd die met hetzelfde verhaal kwam als wat ik al had. Ik heb niet met een ‘creditcard gezwaaid’, zoals het nu in de pers staat. Er zijn wel degelijk adopties die héél goed gaan en ik ben daar met Palesa een voorbeeld van. Het is mooi dat je een kindje een toekomst, warmte en liefde geeft en daar krijg je heel veel liefde voor terug. Voor mijn dochter was er geen toekomst in haar land. Als ik er niet was geweest, was ze uiteindelijk op straat beland. Ik heb zeer jonge, straatarme, bedelende kindjes naast me gehad. Ik gaf ze appels, brood, geen geld. Maar mijn hart brak toen en breekt opnieuw, wetende dat door dit besluit dit opnieuw gaat gebeuren."
Hoe nu verder?
"Er moet duidelijkheid komen over de ‘huidige misstanden’ die de commissie ziet, de aandacht moet uitgaan naar de misstanden van vroeger en adoptie moet snel weer opgepakt worden. Ik denk dat het juist belangrijk is dat de procedures voor toekomstige adoptieouders doorgaan, juist omdat die zo lang duren. Zodat er straks geen gat valt waardoor kinderen zonder andere mogelijkheden buiten de boot vallen of onnodig lang op plaatsing in een gezin moeten wachten."
