Biografie Karel Achten (1918-1978)
Oirlo | 'Schoes Kai' In Oirlo kan elke oudere vertellen wie 'Schoes Kai' is, want Karel Wilhelmus (Kai) Achten werd namelijk op 17 februari 1918 geboren in Oirlo en hij heeft er zijn hele leven lang gewoond.
Vanaf zijn zeventiende werkte Kai mee in de schoenwinkel en schoenmakerij van zijn vader.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Kai in Oirlo blokhoofd van de luchtbeschermingsdienst. Daar waren ongeveer vijftien jongelui bij aangesloten met als taak bij luchtaanvallen en beschietingen in actie te
komen.
Ze moesten de inwoners wijzen op de gevaren van luchtaanvallen en toezien op de verplichte verduistering. Ook konden ze eerste hulp bieden en assisteren bij het blussen van branden. Bij verwoestingen moesten ze een speciale ketting om de bovengrondse elektriciteitsdraden gooien, waardoor de stroom uitviel. Ze sloten straten af als er blindgangers waren gevallen en ze waakten tegen eventuele plunderaars. Het waren heel bijzondere tijden voor Kai en zijn kameraden.
De eerste oorlogsjaren brachten wel de nodige beslommeringen en risico’s met zich mee, maar het leven ging verder redelijk normaal door. Kai oefende op zijn accordeon, want het spelen op de 'trekzak' was een van zijn passies. De fijne kneepjes van het bespelen van de accordeon leerde hij vooral van zijn twee oudere broers die eenzelfde instrument bespeelden.
En hij kreeg deskundige aanwijzingen van zijn oudste zus Mien die verdienstelijk piano speelde. Kai oefende veel en kreeg daar in de schoenmakerij van zijn vader ook alle gelegenheid voor, totdat de Duitse bezetters zijn accordeon in beslag namen. Kai was daar ontzettend boos over en probeerde de Duitsers zoveel mogelijk dwars te zitten.
Zo bood hij hulp aan inzittenden van neergeschoten geallieerde vliegtuigen, waarvoor hij na de oorlog een tweetal certificaten ontving. Een van de Britse overheid, ondertekend door een Air Chief Marshall en een van de Verenigde Staten van Amerika, ondertekend door generaal Dwight D. Eisenhower.
Op 20 oktober 1944 moest het grootste deel van Oirlo evacueren. Het gezin Achten, dat onderdak bood aan twee Nijmeegse vluchtelingen, besloot te voet naar Hegelsom te gaan, waar zoon Jan hoofd van de landbouwschool was. Onderweg bezochten ze nog even Louis Gommans, de smid aan de Molenhoek in Oirlo, want daar woonde Jo Gommans, de verloofde van Kai. Hij besloot bij haar te
blijven.
Een week later moest echter ook de Molenhoek evacueren en trok Kai met de familie Gommans naar Swolgen. Daar werd hij tijdens een grote razzia op 17 november 1944 door de Duitsers opgepakt en samen met vele anderen naar het Duitse Wuppertal gebracht om dwangarbeid te verrichten. Na enkele dagen werden ze in een schoolgebouw in Langerfeld ondergebracht, waar ze onder erbarmelijke omstandigheden zwaar werk moesten verrichten op het spoorwegemplacement.
Er was een groot gebrek aan hygiëne, eten en nachtrust en ze leden vreselijke kou. Enkele maanden lang moesten ze hier overleven. Op 14 april 1945 raakte Kai licht gewond bij een granaatbeschieting door de Amerikanen. Na de beschieting moest hij met een aantal anderen lijken ruimen uit de platgebombardeerde huizen en kelders.
Maar de dag erna zagen ze de eerste Amerikanen en kregen ze sinds lange tijd weer iets fatsoenlijks te eten. Eindelijk konden ze te voet huiswaarts keren. Het werd een barre tocht en op 20 april kwamen ze in een opvangcentrum in Haltern terecht. Daar werden ze ontluisd en onderzocht op ziektes. Vervolgens ging het per vrachtauto en trein verder en kwamen ze op 24 april 1945 eindelijk weer op Nederlands grondgebied. Op 28 april vertrok Kai met een grote groep anderen in een open laadbak per vrachtauto naar Castenray. Te voet ging het vervolgens terug naar Oirlo, waar ze als eerste een flinke wasbeurt namen en zich verschoonden. Flink vermagerd waren ze weer veilig
thuis.
Na de oorlog nam Kai de draad weer op met het werken in de schoenmakerij van zijn vader. Deze overleed in 1946 en Kai nam de winkel en schoenmakerij over. Hij werd zelfstandig schoenmaker in Oirlo. In datzelfde jaar trouwde hij met zijn verloofde Jo Gommans en samen kregen ze vijf kinderen.
Ook kocht hij weer een accordeon en werd al gauw gevraagd om op bruiloften te spelen. Zo'n bruiloft in de dorpen duurde vroeger twee en bij een enkeling zelfs drie dagen. Met de accordeonist voorop trok men naar alle cafés in het dorp en dat waren er vroeger heel wat. Ook speelde Kai op kermissen, waar hij veel stemming wist te
brengen.
Een andere grote passie van Kai was voetballen bij de Rooms Katholieke Sportvereniging Door Inspanning Sterk (RKSVDIS) in Oirlo. Hij was keeper en ook bestuurlijk was hij actief als secretaris/penningmeester. Kai was ook medeoprichter en vijftien jaar voorzitter van het veteranenvoetbal in Oirlo. Voor zijn grote verdiensten voor DIS ontving hij in 1977 de DIS-clubspeld voor veertig jaar trouw lidmaatschap.
Kai was ook lid van fanfare Ons Genoegen en van de Oirlose handboogschutterij, waar hij het bracht tot koning. Tot op de laatste dag van zijn leven was hij actief lid van de handboogschutterij.
Verder was hij plaatsvervangend blokhoofd van de Bescherming Burgerbevolking (BB), bloeddonor, voorzitter van jeugdsoos Stichting ’t Kelderke en nauw betrokken bij de Oirlose Kelderband.
Samen met Toon Steeghs uit Castenray nam Kai in 1966 met een eigen lijst deel aan de Venrayse gemeenteraadsverkiezingen. Twee termijnen van vier jaar was hij gemeenteraadslid. Hij nam het vooral op voor de belangen en problemen van de gewone mensen. Als men bij hem aanklopte voor hulp, sprong hij op zijn fiets, trapte naar Venray en ging het regelen of liet zich goed informeren.
In de loop van de jaren werd het steeds moeilijker om in een klein dorp als Oirlo voor het gezin de kost te verdienen met zijn bedrijf en Kai besloot in loondienst te gaan. Vijfeneenhalf jaar werkte hij nog als house service assistent bij Rank Xerox. In dat bedrijf was hij ook lid van het Rank Xerox All Stars orkest en een jaar voor zijn overlijden werd hij nog lid van het net opgerichte huisorkest van de gemeente Venray.
Karel Achten, 'Schoes Kai', overleed plotseling op 60-jarige leeftijd op 13 juli 1978 te Oirlo.