'Het was een rollercoaster'
Venray | Linda van Leuken (31) en Manon Staal (30) zijn beiden leerkracht op basisschool De Hommel in Venray. Tijdens de tweede lockdown besloot De Hommel een week eerder te sluiten dan de andere scholen in Venray. In het jaar 2020, dat in het teken stond van corona, betekende dat voor de leerkrachten en leerlingen opnieuw aanpassen aan de situatie. Van Leuken en Staal zijn inmiddels gewend om op creatieve manieren om te gaan met de steeds veranderende regelgeving en de bijbehorende consequenties. "Het afgelopen schooljaar is echt een rollercoaster geweest."
Op veel basisscholen was er in 2020 iedere maandag opnieuw de spanning. Blijft de school open, zijn er nieuwe maatregelen, kunnen alle kinderen terecht in hun eigen klas en staat de eigen juf of meneer voor de klas? Spanning waar ook Van Leuken, leerkracht in de onderbouw, en Staal, in de bovenbouw, mee te maken kregen. "Als leerkracht is het heel erg schakelen, we moeten allemaal erg flexibel zijn. Het ene moment mogen de kinderen maar met de helft van hun klas naar school, daarna weer met de hele klas en nu moeten ze weer online les volgen. Dat vraagt flexibiliteit van zowel de leerkracht als de leerlingen", kijkt Staal terug op een onderwijsjaar van uitersten. Van Leuken, die de kleuters onder haar hoede heeft, vult aan: "Het vraagt ook om veel creativiteit. Het normale onderwijs kan gewoon niet nu, vooral bij de kleuters moet je creatief zijn om alle kinderen toch te kunnen bereiken. Ik wil dat ze nog steeds leren en doelen behalen, maar dit moet nu gewoon op een andere manier."
Het coronavirus heeft de wereld vrijwel tot stilstand gebracht, maar online floreert de creativiteit. Van Leuken en Staal gaven beiden online les aan hun klas. De aanpak verschilt, legt Van Leuken uit. "Tijdens online lesgeven aan kleuters maak ik bijvoorbeeld gebruik van een voorleesboek, iedere dag lees ik dan een stukje voor. Of ik heb een lesje waarbij ik een paar kinderen vraag om zo snel mogelijk een voorwerp in hun huis te zoeken dat rond is, of begint met de letter P. Je ziet dan alle kinderen wegrennen van hun laptop en terugkomen met een voorwerp. Op deze manier probeer ik de lessen leuk en interactief te houden. Ik probeer ook op andere manieren contact te houden met de kleuters, door de bijvoorbeeld te bellen. Nu ben ik overgegaan op videobellen, omdat 'gewoon' bellen met een kleuter niet echt ideaal is. In een week tijd probeer ik iedereen uit de klas één op één te spreken." In groep 8 van juf Manon ziet een online les er anders uit. "Ik geef iedereen eerst instructie in de meeting daarna kunnen ze zelf aan de slag. Ik vraag wel iedereen om hun camera aan te houden. Zo zie ik alle kinderen voor de camera aan het werk. We werken voor een groot deel ook digitaal, op deze manier kan ik goed bijhouden wat de kinderen af hebben en waar ze bijvoorbeeld nog moeite mee hebben."
Op De Hommel leerden alle medewerkers ook te zien in kansen, niet alleen in bedreigingen. Creativiteit, flexibiliteit en in de toekomst wellicht de nieuwe norm van lesgeven, op afstand, kwamen in overleg met de directie steeds vaker op het bordje te liggen van de leerkrachten. Samenwerken en van elkaar leren was meer dan eens het motto tijdens vergaderingen. Staal beaamt dat: "Een mooie bijkomstigheid van online les is dat de digitale vaardigheden van de leerkrachten, maar ook van de leerlingen, enorm verbeteren. Het scheelt dat nu in de tweede lockdown iedereen gewend is aan online onderwijs. Wij als leerkrachten en de kinderen weten nu beter hoe we daarmee om moeten gaan. Tijdens de eerste lockdown was het allemaal nog nieuw voor iedereen, onwennig. We zijn in die tijd ook sommige leerlingen ‘kwijtgeraakt’. Kinderen met wie we gewoon geen contact konden krijgen tijdens de lockdown. Daar hebben we ons echt zorgen om gemaakt. Op school zijn er voldoende laptops en tablets. Iedereen kan online de lessen volgen."
Het was ook voor De Hommel afgelopen jaar continu een puzzel om alles geregeld te krijgen. Leerkrachten ziek thuis met corona, of in quarantaine omdat een familielid was besmet. Invalkrachten die lessen overnamen. Uren die uitvielen werden tot een minimum beperkt. De veiligheid van de medewerkers en kinderen en hun ouders was het hele jaar de eerste prioriteit. Daarom besloten het College van Bestuur van SPOV en de directie van De Hommel deze maand een week eerder dan alle andere basisscholen, die onder de paraplu van de Stichting Primair Onderwijs Venray (SPOV) vallen, te sluiten. Linda van Leuken en Manon Staal zijn beiden niet bang geweest om besmet te raken met het coronavirus. "Ik ben niet banger dan ieder ander mens, denk ik", stelt Van Leuken. "We zagen de afgelopen weken gewoon te veel besmettingen op school, de directie heeft toen besloten om de school eerder te sluiten. Om de veiligheid van de leerkrachten en leerlingen te kunnen waarborgen." Een besluit dat op begrip kon rekenen van de ouders. Een goede communicatie richting ouders, maar vooral ook naar de kinderen toe, was het afgelopen jaar van groot belang. Stemmingmakerij en onrust kweken waren uit den boze, alles werd in het werk gesteld om de schoolgaande kinderen en het thuisfront gerust te stellen. "Het is belangrijk om alles goed te communiceren, zeker ook naar de kinderen. Je moet realistisch zijn en het niet erger maken dan het is. Natuurlijk is de situatie nog steeds heel ernstig, maar het heeft geen zin om de kinderen bang te maken", benadrukt Van Leuken. Ook het verschil tussen de eerste en tweede lockdown is frappant. In maart en april was het coronavirus een nieuw, ongrijpbaar fenomeen. Nu zijn de reacties op de tweede uitbraak totaal anders. Staal: "In maart waren er kinderen aan het juichen toen de school dichtging. Lekker, extra vakantie. Toen ik onlangs vertelde dat de school voor de tweede keer dicht moest, zag ik alleen maar verdrietige gezichten. Ook op de kinderen heeft het enorme impact."
Kinderen uit gezinnen met laagopgeleide ouders lopen door thuisonderwijs de meeste achterstand op in hun ontwikkeling op school, zo blijkt uit onderzoek op Nederlandse basisscholen. Door de coronacrisis waren de scholen in Nederland in de periode half maart, begin juni acht weken dicht. En ook in deze periode missen de basisschoolkinderen weer enkele weken onderwijs. De onderzoekers gaan ervan uit dat er in die periode 'weinig tot geen progressie' is geboekt. "Ik heb er geen enkele moeite mee om de meivakantie of een week in de zomervakantie in te leveren om die achterstand in te halen", klinkt het nagenoeg in koor uit de monden van beide juffen. "De mensen denken toch dat we in de zomervakantie niets voor school doen", lacht Manon. Beiden blikken positief richting de (onderwijs)toekomst. Al valt het hen zwaar dat corona het onderwijs, net zoals de hele samenleving, op de kop zet. Van Leuken: "Het ergste aan de sluiting van scholen vind ik dat we nu veel minder contact hebben met de kinderen. Ik mis vooral de spontane gesprekken. Er zit toch een enorme afstand tussen jou en het kind wanneer er een beeldscherm tussenzit." Staal verwoordt het gevoel van beide leerkrachten en alle andere collega's van De Hommel: "We hopen dat we weer snel alle kinderen op school mogen ontvangen."
Foto: Linda van Leuken (links) en Manon Staal. Foto: Henk Lammen.
