Als iets de herfst kenmerkt, dan is dat wel de paddenstoel
Als iets de herfst kenmerkt, dan is dat wel de paddenstoel Foto: Melanie van den IJssel

Herfst

De herfst heeft dit jaar wel heel vroeg zijn intrede gemaakt. Misschien is het een uitleg waard want er zijn verschillende momenten wanneer de herfst begint. Als kind heb ik geleerd dat de herfst officieel op 21 september van start gaat. De herfst duurt tot 20 december en van herfst gaan we door naar de winter. Zoals bij velen wordt de vliegenzwam geassocieerd met de herfst. En zo, door de jaren heen heb ik met mezelf afgesproken, wanneer ik de eerste echte vliegenzwam tegenkom, dat dan per direct de herfst pas gaat beginnen. 


Normaal gesproken zie je deze paddenstoel pas na 21 september, er zijn jaren geweest dat ik de vliegen-zwam pas midden oktober onder een den zag staan. Maar dit jaar spande toch wel de kroon.

Zoals de meesten zich een paddenstoel voorstellen: 'rood met witte stippen' 

De vliegenzwam of beter bekend bij de meeste mensen, de paddenstoel met zijn rode hoed en witte stippen, kwam ik op 12 september voor het eerst tegen in onze mooie Maasduinen. Hij stond statig en helemaal volgroeid naast het looppad. Een smal pad

waar ik in de herfst meerdere paddenstoelen tegenkom. Ik was enorm verbaasd maar tegelijkertijd ook wel helemaal in mijn nopjes. De herfst is dit jaar voor mij dan al begonnen op 12 september. Bijzonder was het wel, want met zoveel herfstprikkels in combinatie met nog zoveel insecten en bloemen was dit een nazomerse zomer- en herfstmiddag tegelijk.

Maar hoe zit dat nu precies met die seizoenen? Rond 23 september staat de zon precies boven de evenaar. Daardoor duren de dag en nacht overal op aarde even lang. En daarom begint de herfst meestal rond 22 of 23 september.

De klimatologische herfst begint al op 1 september en duurt tot 30 november. Een schrikkeljaar kan ervoor zorgen dat de herfst wat later begint. De overige seizoenen beginnen meestal op de 21ste.

De wintertijd begint in het laatste weekend van oktober

En als we dan nog een tikkeltje verder gaan, gaat de wintertijd in, tijdens het laatste weekend van oktober... Dat heeft een beetje met het weer te maken. Toch, de winter begint eigenlijk pas op 21 december! Al met al heeft het begin van ieder seizoen zijn eigen gevoel, zijn eigen 


kracht en voelt dat voor iedereen anders. Zoals ik al omschreef begint de herfst voor mij bij het zien van de eerste vliegenzwam, en begint de lente bij het zien van het eerste citroentje, een vlinder.

Maar uiteindelijk begeven we ons nu dus helemaal in de herfst. Vallende bladeren, nattigheid, dennenappel- en eikeltjes die door de bladeren naar beneden ploppen. En dus ook een rijk aan paddenstoelen en mossen. Paddenstoelen vind je het hele jaar door, maar de herfst geeft toch wel zijn bijzondere soorten weer. Daarnaast zijn de meeste zomergasten vertrokken naar het zuiden, maar komen de noorder
lingen weer richting ons land. Wat inhoudt dat er ook weer vele nieuwe soorten aan vogels zijn waar te nemen. Wat dacht je van de Koperwiek, keep, smient, nonnetje, de grote zaagbek of de prachtige wintertaling, de pijlstaart of de klapekster. Deze laatste soort, de klapekster, hangt zijn prooi letterlijk aan het prikkeldraad. Of in een struik met flinke doorns. In eerste instantie kun je het haast niet geloven.

De lugubere klapekster met zijn Zorromasker

Toch heeft de klapekster deze lugubere methode uitgevonden en ziet het vreemd uit als je een gespiesd muisje aan het prikkeldraad tegenkomt. Je zult deze vogel dan ook niet meteen als dader aanwijzen. Hij heeft een soort Zorrobandje om zijn ogen, waardoor hij er wel stoer uitziet in zijn wit met grijze pak met zwarte vleugelstrepen die natuurlijk goed passen bij zijn masker. De dagen worden dan wel iedere dag een beetje korter, toch geeft de natuur zoveel kleur. Van geel naar bruin of van rood naar wit. Alles wat daar tussenin zit komt voor op de bladeren en takken. Een zee van bladeren, kale bomen en zoals omschreven vele mooie vogelsoorten.

Het is herfst, ook hier in de Maasduinen

De laatste jaren zijn de temperaturen nog aardig, zo eind oktober. Zo kunnen we een rustige overgang tegenmoet gaan en ons settelen in dit nieuwe seizoen. Van steeds minder insecten naar steeds meer paddenstoelen. Van het frisse groen naar het felle rood en zachte oranje. De dagen worden korter maar ze worden er niet minder mooi door. Het is herfst en ook de Maasduinen moet eraan geloven. De natuur komt tot rust, de dieren gaan een plekje zoeken voor hun winterslaap en insecten trekken zich terug in de grond. Het is herfst! Een heel bijzonder seizoen met heel veel verschillende variaties. Ook in deze periode is een wandeling door de natuur de moeite waard. En bij thuiskomst is dat kopje thee of die beker warme chocolademelk, dubbel zo lekker.

Geniet van de herfst, vanaf vandaag wordt hij iedere dag mooier.

Met veel Liefs,
De Vrolijke Stadsvogeladviseur
Melanie van den IJssel