Gieren gierzwaluwen ook in Afrika?
Eind juli, het luchtruim is stil, terwijl ik op deze vroege morgen buiten aan de tuintafel deze column schrijf. Ik hoor enkele huismussen kwebbelen en in de verte een Turkse tortel. Ze waren er dit jaar rond begin mei. Twee stuks! Twee gierzwaluwen vormden een zomers tafereel in de lucht. Een week later waren het er vijf en vanaf die tijd werden het er meer. Opgelucht was ik bij het zien dat er zich een hele groep vormde. Gierend en scherend vlogen ze door de lucht. Het achter elkaar aan jagen, de abnormale en de acrobatische toeren zoals gierzwaluwen voorbij kunnen scheren. Ze waren er weer! En dit jaar, net als vorig jaar, met vele.
De gierzwaluw met een spanbreedte van 40 tot 44 cm. Een magische vogel die alleen even neerstrijkt om te broeden. De vogel die ieder jaar weer terug keert naar zijn vertrouwde nest. Ze doen eigenlijk alles in hun vlucht. Eten, paren en slapen! Ze jagen op insecten en laten zich meevoeren in verschillende luchtstromen.
Ze komen vanuit Zuid-Afrika helemaal naar Europa om in drie maanden hun kroost op de wereld te zetten om vervolgens 7000 kilometer terug te vliegen. En dat terugvliegen doen ze afzonderlijk, niet met hun partner, want die zien ze het jaar erop weer tijdens hun paringsritueel op locatie.
Gierende gierzwaluwen, het zomerse gevoel, het geluid wat je in ieder dorp of stad herkend, wat erbij hoort en wat helaas maar drie maanden duurt. Ze lijken een speciale innerlijke klok te bezitten. Want vanaf 1 augustus is het stil in het luchtruim, is alles weer zoals het was voordat ze arriveerde in het begin van mei. Ik word vrolijk door het geschreeuw en door die magische vibe die ze op een bijzondere manier teweegbrengen. Deze bruine boemerangs die moeiteloos blijven gieren en vliegen. Duikvluchten van 200 km per uur stellen niets voor. En al hebben ze hele kleine pootjes ze zijn behendig in het klimmen tegen steile muren.
Ze zitten graag onder de pan of in spleten van oude huizen en gebouwen. Het is geen familie van de huis- of de boerenzwaluw. Ze zijn in feite sterker verbant met de kolibrie. Deze bijzondere vogel terroriseert het luchtruim en maakt de zomermaanden tot zijn geheel. Het geluid dat ze produceren heeft te maken met het zoeken en het herkennen van hun partner. Ze zijn met vele dit jaar en dat voelt goed. Voor de eerste keer heb ik ze ontzettend laag door tuinen zien vliegen. Nog nooit eerder heb ik meegemaakt dat ze zo dichtbij voorbij kwamen razen. Ik heb een hele grote groep kunnen waarnemen bij een oud fabriekspand.
Ik ben noodgedwongen moeten stoppen om dit schouwspel te bewonderen. Ook in het dorp waren ze actiever dan voorheen. Grote groepen gierend boven de huizen jagend op insecten. En weet je dat deze vogels wel 20.000 insecten per dag kunnen vangen? Dat werkt dus effectiever dan al die waardeloze insectensprays. Het waren er twee, nu zijn het er tientallen! Het is eind juli en ik zag ze vanmorgen heel hoog in de lucht zweven. Normaal hoor ik ze, maar vandaag was het stil. Zullen ze zich klaarmaken voor hun reis? Hun reis naar Zuid-Afrika waar ze een nieuw verenkleed zullen krijgen, waar ze foerageren en weer op krachten komen.
Ieder jaar moet ik wennen aan deze stilte, ben ik emotioneel omdat deze mooie en bijzondere vogels weer zijn vertrokken. Uitkijkend naar het voorjaar om ze dan opnieuw te mogen aanschouwen. De gierzwaluw (Apus apus) met het vraagstuk dat mij al geruime tijd bezighoudt of gierzwaluwen ook gieren in Afrika is nu beantwoord. Nee, daar gieren ze niet, daar zijn het vreemde en saaie vogels. Daar zijn ze niet zo extreem dan hier in Europa tijdens het broedseizoen. Gierende gierzwaluwen, voor velen vallen ze niet op. Voor anderen zijn het luidruchtige vogels. Maar voor mij zijn ze heel speciaal en betekenen ze een heleboel.