Tjiftjaf roept zijn eigen naam
Als je deze vogel hoort dan is de lente echt van start gegaan. Dit kleine vogeltje van zo’n 11 cm lijkt sterk op de fitis maar is net een tikkie kleiner. Hij bevindt zich graag in bossen, parken en tuinen met een dicht bedekte bodem. Na genoeg hij vaak vrij hoog in een boom te horen is, broed dit vogeltje op de grond. De broedperiode is van half april tot eind juni en heeft twee broedsels per jaar, met 5-6 eieren. Vanaf midden maart is hij weer van de partij tot ongeveer half oktober. Dan trekt hij weer Zuidwaarts richting, Spanje, Portugal en Noord-Afrika (Marokko). Deze vogel is vrij gemakkelijk te herkennen aan zijn zang. Hij roept letterlijk zijn eigen naam. Ik ben er dan ook van overtuigd als je deze vogel bij naam onthoudt, je niet veel moeite hoeft te doen en zul je hem meteen herkennen als je een wandeling maakt, of met de fiets onderweg bent. Heb je een cabrio, dan zul je hem met enige regelmaat boven al het geluid horen uitkomen. Als je uiteindelijk deze vogel weet te herkennen zul je hem ook nooit meer over het hoofd zien of horen.
Het eerste exemplaar trof ik dit jaar op 11 maart in de Maashegge, maar op diezelfde middag hoorde ik hem ook in onze mooie Maasduinen. Als de eerste tjiftjaf (om dit vogeltje gaat het natuurlijk) is gearriveerd dan zullen de overige ook heel snel de Maasduinen veroveren. Natuurlijk niet alleen de Maasduinen, dit luidruchtige vogeltje laat zich door heel Nederland waarnemen. Dit typerende lente vogeltje valt onder het groepje ‘lichtgroene vogeltjes’. (Dat is letterlijk mijn omschrijving.) Ze lijken namelijk allemaal op elkaar. Onder de groep lichtgroene vogeltjes behoren: De tjiftjaf, de fluiter, de fitis en de boszanger. Al deze vogeltjes hebben hun eigen kenmerken. De kleur van hun pootjes bijvoorbeeld. Hun wenkbrauwstreep. En natuurlijk hun zang. In een vogelatlas zul je de verschillen goed zien, maar ben je in het veld dan is het vaak niet eenvoudig om ze uit elkaar te houden en ben je blij als je hun zang kunt herkennen. Het eerste exemplaar van het jaar roept altijd weer vrolijkheid op. En is ook meteen herkenbaar, al lijkt zijn eerste roep op die van een koolmees. Koolmezen fluiten op hetzelfde moment uit volle borst. Het eerste fluittoontje van de koolmees lijkt een beetje op de tjiftjaf. Vaak word ik dan ook door de koolmees voor de gek gehouden, maar komt dan uiteindelijk dat tweede fluittoontje erachteraan, dan spits ik mijn oren en sta ik met een ongelooflijk brede grijns te luisteren naar de roep van de tjiftjaf. De tjiftjaf roept zijn naam meerdere malen achter elkaar, dus het is vrij snel duidelijk om welke vogel het gaat. Bij het horen van zijn roep ontstaat er iedere keer een klein sprongetje van blijdschap. Voor de meeste vogelliefhebbers is de roep van de tjiftjaf de aankondiging van de lente. Om welk weerbeeld het dan ook gaat, zonneschijn of regen, de lente is aangekondigd!
Deze gezellige fluiter van het lichtgroene groepje omhelst de Maasduinen. Hij kent het op zijn duimpje en heeft vaak zijn favoriete plek hoog in een berk of eik. In het begin van de lente zie je hem nog goed. Later als de bladeren de bomen sieren wordt het moeilijker. Zijn zang is zijn verrader. Maar of het nu maart, juni of oktober is. De tjiftjaf roept tot het einde zijn naam en laat je duidelijk horen dat hij aanwezig is. Het lijkt erop alsof hij er geen genoeg van krijgt. De lente is van start gegaan en geloof me, bijna alle vogeltjes zijn nu volop bezig met hun nest of zijn al aan het broeden. Vele vogels hebben de Maasduinen bereikt, zoals de roodborsttapuit, de blauwborst, de boompieper en zelfs de klapekster. Allemaal bijzonder en ze hebben allemaal hun bijzondere zang en vliegkunsten. Maar van allemaal is het de tjiftjaf die je vaak als eerste hoort, die als eerste is gearriveerd en het hoogste puntje van de berk weet te bemachtigen. Loop je een dezer dagen door de Maasduinen of zit je in de tuin. Spits dan eens je oren en geniet van de tjiftjaf en zijn boodschap. Zet vervolgens die lach op je gezicht, hij zal het met liefde waarderen. Tjif-tjaf, tjif-tjaf, tjif-tjaf… Met veel liefs, De vrolijke stadsvogeladviseur Melanie van den IJssel