De merel als wekkerradio
Reeds in januari begint de merel aan zijn repertoire. Vanaf een hoge uitkijkpost, zoals de nok van het dak of de top van een hoge boom hoor je hem in het begin van de avond zingen. Meteen herkenbaar, en later begint deze zwarte vogel ook met zingen in de vroege morgen. Vaak nog in het donker hoor je zijn herkenbare geluid. Een merelzang heeft prachtige strofen. Goede gearticuleerde fluittonen, maar toch zit er verschil in zijn lied. Je hebt merels die het rustig aan doen op zanggebied. Maar je hebt ook merels die ontzettend creatief zijn en hun zang luid en sierlijk van een hoge zangpost laten horen.
In deze periode word je vaak ontwaakt door deze muzikale merels. Als je met je raam open slaapt, zou het zomaar kunnen zijn dat hij je eerder wakker fluit dan je wekkerradio. Het zijn echte ochtendvogels. Vroeg uit de veren en voordat de dag begint, eerst dat ontspannen muziekmoment. Deze bezigheid begint zoals eerder omschreven rond half januari-februari met als hoogtepunt het vroege voorjaar. Een tweede zangperiode begint voor het tweede broedsel in juni. Deze standvogel is de meest bekende vogel en wellicht de eerste vogel die je bij naam leert. Hij bevindt zich in bijna iedere tuin. In bosrijk gebied, parken en zelfs in
de stad. Helaas heeft deze vogel wel moeten lijden door het Usutuvirus, dat wordt overgebracht door steekmuggen. De voornaamste slachtoffers zijn merels en huismussen, andere vogels lijken vooralsnog geen last te hebben van dit virus. De laatste drie jaar zagen we beduidend minder merels, toch vanaf vorig jaar zie ik in de Maasduinen de populatie weer stijgen. Er bezoeken ook weer meer merels onze tuin. In de trektijd (oktober-november) arriveren grote aantallen uit het Noord Oosten. Men denkt vaak dat merels en mezen het gehele jaar in Nederland verblijven. Natuurlijk zijn dat er wel een aantal. Maar het grootste
gedeelte dat in de zomer hier verblijft (de vogels die hier broeden) gaan in de trektijd richting het zuiden. En de Noordelijke populaties komen dan naar Zuidelijke gebieden zoals Nederland. Maar de merel met zijn mooie zwarte lijfje, de mannetjes althans. Te herkennen aan zijn duidelijk gehele donkere lijf met oranje snavel en ringetje om hun oogje. De vrouwtjes zijn variabel, rood- of grijsachtig donkerbruin. Op de keel en bast wat lichter. Sieren toch iedere keer weer je tuin of balkon. Een van de meest herkenbare vogelsoorten die staat ingedeeld bij de lijsterachtigen. Zijn zang maakt het plaatje compleet en bezorgd bij menigeen een glimlach op het gezicht.
Zijn jongen lijken op kleine monstertjes maar groeien uit tot waardige wekkerradio’s. Want zeg nu zelf, hoe zou jij het liefste ontwaken? Mijn geluk is dat onze nok van het huis of die van de buurman in de smaak valt bij een mannelijke merel. Iedere morgen word ik ontwaakt door zijn gearticuleerde melodie. En hoor ik hem van dichtbij roepen en kwetteren. Zijn aankondiging voor weer een nieuwe dag. Dat doet hij op zijn geheel eigen manier. Eerst in de avonduurtjes maar uiteindelijk dus ook in die vroege ochtend. Zet je raam vanavond eens open, plaats desnoods een hor, of zet het raam vast met een haakje. Ga op tijd op stok en laat je eens ontwaken door de merel, the
blackbird oder die Amsel. En besef dat deze samenwerking, deze mooie en bijzondere manier van ontwaken je brengt waar je wilt zijn. Niet in die drukke chaos, maar naar je binnenste, naar dat stukje groene rust, wat iedereen nodig heeft. Helaas door ons drukke bestaan waar we met z’n allen aan meewerken, merken we deze andere vorm van ontwaken niet meer. Dus… probeer het eens. En laat je meevoeren op deze melodie en voel dat ook jij dat beetje rust nodig hebt om stiekem te genieten van al die kleine dingetjes om je heen. De merel als wekkerradio, dat is helemaal zo gek nog niet.
Met veel liefs, de vrolijke stadsvogeladviseur
Melanie van den IJssel