Niemand weet of de 'sociale' bezuinigen soelaas bieden, ook de wethouder niet
VENRAY | Negentien maatregelen willen burgemeester en wethouders nemen om de oplopende 'sociale' kosten in Venray in te dammen. Maar oppositiepartijen als SP, PvdA en VVD en ook coalitiepartij D66 kunnen geen chocola van de bezuinigingen maken. Wethouder Thielen kan er ook geen bedragen opplakken. Met de maatregelen wil Thielen 1,7 miljoen euro in 2021 bezuinigen. Dat bedrag loopt op naar 4,1 miljoen euro in 2024. Althans, op papier. "Raar dat je negentien maatregelen neemt, maar niet weet wat dat gaat opleveren", mopperde Emina Joosten (D66).
Door Henk Baltussen
Joosten deelde de sneer vorige week donderdag uit tijdens de commissie Leven. In 2015 kreeg de gemeente van 'Den Haag' een aantal taken erbij in het sociale domein. Dat brede domein beslaat met 66 miljoen euro inmiddels ruim de helft van de Venrayse begroting. De kosten blijven oplopen. Om te voorkomen dat tekorten ontstaan, stelt Thielen een reeks maatregelen voor. 'Het is alle hens aan dek', stelt het college. 'Met vastberadenheid, koersvastheid en een blijvend urgentiebesef, geloven wij hierin te slagen', meldt het collegevoorstel.
De voorgestelde besparingsmaatregelen zijn divers van karakter. Een greep eruit: professionals in de zorg moeten meer samenwerken, starten van de pilot Specialistische Ondersteuning Jeugd om dure doorverwijzingen te voorkomen, maatwerk in de jeugdhulp, het meedoenbudget voor kinderen wordt afgeschaft, afschaffen Collectieve Zorgverzekering Minima, niet langer verstrekken van scootmobielen, de gemeente is niet langer tussenpersoon bij de verstrekking van gehandicapten-parkeerkaarten, vergoedingen voor bijzondere fietsen gaan omlaag, grotere rollen voor gezinscoaches en jeugdconsulenten om dure specialistische zorg te voorkomen en de hulp bij het huishouden wordt anders ingestoken. Die kosten rijzen de pan uit, naar inmiddels zo'n 3,3 miljoen per jaar. De oorzaak is de afschaffing van de inkomensafhankelijke bijdrage, bijna twee jaar terug, toen landelijk een abonnementstarief van kracht werd van 19 euro per maand.
'Deze maatregelen zijn niet financieel onderbouwd' (D66)
Hulpzoekers stapten massaal over van de particuliere hulp naar de goedkopere gemeentelijke huishoudelijke hulp. In Venray was er een stijging van 187 naar 1081 deelnemers. Met het invoeren van een inkomenstoets moet er een kleine ton bezuinigd kunnen worden.
De commissieleden zochten vergeefs naar prijskaartjes bij de maatregelen. Joosten (D66) snapte het niet meer. "Het sociaal domein is het fundament van de samenleving. Vorig jaar wilden we het sociale domein nog versterken, en ineens hebben we een budgettekort. We worden telkens weer in een fuik gelokt. Waarom is er niet gekeken naar andere domeinen om te bezuinigen, waarom is er geen info-avond geweest, heeft Venray bij andere gemeenten gekeken waar wel succesvol met het sociaal domein wordt omgegaan? Deze maatregelen zijn niet financieel onderbouwd."
Ook Harrie van Oosterhout (VVD) laakte de handelwijze van het college. "We zouden in het proces moeten worden meegenomen om te weten te komen aan welke knoppen we kunnen draaien, om afgewogen keuzes te maken. Deze maatregelen zijn los zand. Dat blijkt ook uit de stortvloed van vragen van andere fracties. Het moet mogelijk zijn om hier verantwoorde taxaties op los te laten." Tevens merkte Van Oosterhout op dat de aanpassing van de huishoudelijke hulp in strijd is met de wet. "De gemeente Assen is al teruggefloten."
Henk Bisschops (PvdA) sprak van keiharde bezuinigingen. "Dat vinden de burgers die dat in hun portemonnee gaan voelen. En of het effect heeft, dat moet de wethouder nog maar bezien. De opmerkingen van Joosten en Van Oosterhout zijn terecht. Er zijn al zestig vragen gesteld. Ik kan er geen meer bedenken." Bisschops wil dat uit andere domeinen geld wordt gehaald. "Als daardoor andere gestelde doelen niet worden behaald, zullen we het college niet afschieten. Dit gaan we de raad voorstellen."
CDA: 'Wie zorg niet kan betalen, moet worden geholpen'
Martin Wijnhoven (CDA) stelde dat de 'sociale uitgaven' moeten worden ingedamd. 'Maar mensen die zorg nodig hebben en dat niet kunnen betalen, moeten worden geholpen." Ronald van Hal (SP) sloot zich bij de criticasters aan. "Alle maatregelen zijn slecht financieel onderbouwd."
Thielen benadrukte in haar antwoorden op de eerste plaats dat de situatie in Venray niet anders is dan in de rest van Nederland. "In het hele land geeft dit druk. Heel veel gemeenten worstelen ermee, dat merk je tijdens inspiratiedagen. Ik hekel daarbij woorden als kaalslag en bezuinigingen. Het zijn ombuigingen die de stijgende uitgavenlijn af moeten vlakken. Het is niet altijd leuk en fijn om dit te doen. We moeten toe naar meer eigen verantwoordelijkheid, wie het zelf kan betalen dat ook laten doen. Komen we bij iemand die hulp wil in een gigantische villa terecht, dan stellen we toch de vraag 'wat kunt u zelf?' Ook willen we naar gemeenten als Zaltbommel en de Utrechtse Heuvelrug, om te kijken wat ze daar zo goed doen. Maar veel maatregelen zijn niet in cijfers uit te drukken. Neem het aantal scootmobiels, dat is niet te voorspellen." Het afschaffen van het meedoenbudget voor kinderen doet Thielen niet zomaar. "Het is moeilijk te controleren waar dat geld aan wordt besteed. Wij hebben daar twijfels bij."
Thielen snapte de grief van Van Oosterhout die het een gemiste kans vond om deze bezuinigingen samen aan te pakken. "Ik snap dat u het proces van samen verkennen mist", zei Thielen. "Maar wij wilden in eerste instantie kijken waar we invloed op hebben. Om daarmee dan aan de slag te gaan. We willen ook in de wijk- en gemeenschapshuizen de mensen bij gaan praten. In elk geval gaan we ervoor om de kosten in het socale domein met 1,7 miljoen minder te laten stijgen."