Hittedouches voor appels en peren
HEIDE | Water, water, water. Jan en alleman schreeuwt erom deze week, de warmste ooit in Nederland gemeten. Voor Jos Drabbels, die samen met zijn vrouw Jose en broer Jan het kleinschalige fruitbedrijf 't Volen runt aan de dorpsrand van Heide, is het niet anders. Niet alleen is water nodig om de fruitbomen en blauwe bessenstruiken van het broodnodige vocht te voorzien of de bloesem in het voorjaar te wapenen tegen vorst. Water wordt de laatste jaren ook regelmatig gebruikt als een soort koelvloeistof, om het (bijna) rijpe fruit te beschermen tegen brandplekken.
"Doe je dat niet, dan krijgen vooral appels die recht in de zon hangen last van de hitte", legt Jos Drabbels uit. "De schil krijgt brandplekken en wordt vervolgens onverkoopbaar. Dan moet je die appels wel laten hangen zolang het boven de dertig graden blijft. Anders komen de appels die er direct achter hangen in de volle zon te hangen en lopen die weer schade op. Peren hebben er minder last van. Maar de hitte kan de kwaliteit van de vrucht verminderen. Appels krijgen een minder kleurrijke schil."
Hittestress bij fruit, en dan voornamelijk bij appels, is vooral een probleem van de laatste jaren, weet Drabbels. "Vorig jaar tikten we hier de veertig graden aan. Nooit eerder was dat voorgekomen. Nu de warmste week ooit. Je weet dat het kan gebeuren. Je hoopt natuurlijk van niet. Maar hopen dat iets wel of niet gebeurt, daar hebben we in dit werk niets aan. Daarmee kun je bij banken ook niet meer aankomen. Wij telen vooral gangbare appelsoorten zoals Elstar, Jonagold, Wellant. Heb je Kanzi of Pink Lady, dan ben je bijvoorbeeld verplicht om netten boven die bomen te hangen. Doe je dat niet, dan hoop je maar dat het fruit onbeschadigd blijft. Al komen er maar de kleinste puntjes of andere beschadigingen op de schil, dan zijn die appels meteen onverkoopbaar. Dus zo'n net moet je gewoon hebben. Ik heb en wil ze niet. Tegenwoordig hebben de grotere en nieuwere bedrijven grote waterbassins bij het bedrijf liggen. Om maar voldoende voorraad te hebben mocht de nood aan de man komen. Al die investeringen ga ik niet doen. Liever gezegd, niet meer doen. Het ziet er niet naar uit dat een van onze drie dochters het bedrijf overneemt. Ze wonen alle drie in Leunen en hebben ieder hun eigen werk. Dan moet je realistisch zijn en accepteren dat 't Volen over een paar jaar geen familiebedrijf meer is."
De winkel aan huis is de belangrijkste inkomstenbron voor de familie Drabbels. Daarnaast levert de Heidse fruitteler, die geen lid is van een veilingbedrijf, zijn producten aan enkele grossiers.
Naast de voortdurende afhankelijkheid van de nukken van het weer (hagel en storm, vorst en tegenwoordig dus ook hitte kunnen de oogst danig verpesten) stak dit jaar ook het coronavirus de kop op. Heel even vroeg Drabbels zich af welk onheil er nu weer boven zijn hoofd hing. Maar na de toespraak van premier Mark Rutte in maart, waarin hij de gedeeltelijke lockdown voor Nederland afkondigde, werd het juist nog drukker in de winkel aan 't Volen.
"Evenals supermarkten hoefden wij niet dicht", legt Jos Drabbels uit. "Op sommige momenten was het gewoon vol in de winkel. Nog steeds is het hier drukker dan voorheen. Leveren aan de horeca, die wel dicht moest, was meteen over. Lunchen tussen de middag, wat tegenwoordig massaal gebeurt in plaats van een boterhamtrommeltje met een appel meenemen, ging niet meer. Maar de mensen moeten eten. Daar hadden we profijt van. Vreemd is het wel, dat lunchen. Zelfs jongeren doen het massaal. Het is duurder en vaak niet gezonder. Kijk maar naar Amerika waar op elke hoek een fastfoodrestaurant staat. De mensen zijn daar bijna allemaal te zwaar. Daar moeten we hier voor uitkijken. Neem bijvoorbeeld hier de bouwmarkten waar bij elke kassa een rek met snoepproducten staat. Waarom leggen ze daar geen fruit bij?"
Extremer klimaat en corona zorgen voor andere tijden
Dat het klimaat hier verandert, daar is Drabbels wel van overtuigd. "Maar dat we hier binnenkort mandarijnen of bananen telen, lijkt me overdreven. Wel zal een peer als de Conference, die door het warmere klimaat in zuidelijk Europa niet kan worden geteeld, het hier lastig gaan krijgen."
Dat is van latere zorg. Nu terug de boomgaard in waar het fruit in de knetterende zon hangt te blinken. Verderop worden blauwe bessen geplukt, Jos richt zich nu op de sproeiers die slootwater in de rondte spuwen. "Er wordt ook hagel voorspeld. Het is weer afwachten en hopen dat het goed gaat."
