Monumentale beukenboom
Venray | Een heel bijzonder en intiem kerkhof ligt in de tuin van het voormalige klooster Jerusalem, nu gemeentehuis, en is bereikbaar via de poort in de Heuvelstraat, naast het Kunstencentrum. De geheel ommuurde kloosterbegraafplaats is een gemeentelijk monument en wordt omringd door prachtige monumentale bomen. ‘Koester uw monument’ geldt óók voor bomen.
Donderdag 18 juni is er een zware gesteltak (hoofdtak) uitgebroken uit de monumentale beuk bij het Ursulinenkerkhof, veroorzaakt door een combinatie van factoren. De tak was van zichzelf al lang en zwaar maar door de regen van die nacht nog een stuk zwaarder geworden. Binnenin bleek de houtstructuur door een zwamaantasting verzwakt. Dit tezamen heeft gezorgd voor overbelasting met een breuk als triest gevolg.
De zeer indrukwekkend beuk werd in 1790, net voor de ‘Franse tijd’, door de zusters Augustinessen, die in 1422 in Venray neergestreken waren, geplant. De boom heeft tot op heden al veel roerige tijden doorstaan. In de Napoleontische tijd (1795 -1813) werden de kloosters gesloten, omdat deze als cultuurvijandig werden beschouwd. De toen aanwezige zusters hebben hun kloosterleven vrij ongestoord kunnen voortzetten, er kwamen alleen geen nieuwe kloosterlingen bij. De toenmalige rector Saedt van Jerusalem heeft het kloostercomplex van de Franse staat kunnen kopen. Hij heeft het complex in 1835 bij testamentaire beschikking aan de Grote Kerk vermaakt, onder de conditie dat het weer moet worden bestemd voor een klooster van nonnen, “wier roeping het is, de vrouwelijke jeugd in de beginselen van de Katholieke godsdienst te onderwijzen en haar tevens ware deugd en wetenschap in te prenten….” Op 20 september 1838 kwam een huifkar met zusters Ursulinen vanuit Thildonck, België, naar Venray. Ook zij hebben rond 1900 op deze historische plek bomen geplant die er nu nog staan. Zoals een zeldzame mammoetboom en een doodsbeenderenboom. Voor een doodsbeenderenboom is 120 jaar een uitzonderlijk hoge leeftijd.
Op het kerkhof zijn 197 zusters begraven. Het oudste graf dateert uit 1844 en behoort toe aan Zuster Agnes Hensen. Zij was de laatste Augustines en familie van de beroemde, in 1601 te Venray geboren kerkgeleerde Godefridus Henschenius. In 1975 is Zuster Bernadette Despres de laatste dit op dit kloosterkerkhof begraven wordt. Nog even terug naar de beuk die aanleiding was tot dit artikel. Beuken kunnen onder de juiste omstandigheden 250 tot 400 jaar oud worden. Deze beuk is nu ca. 230 jaar oud, heeft een hoogte van 25 meter en een omtrek van meer dan vier meter. Hij verkeert in een redelijk conditie en wordt zeer goed verzorgd. Op deze manier kan hij gelukkig nog best een behoorlijk aantal jaren mee!
Foto en tekst: Leonie Cals. Bronnen: Willem Volleberg, toezichthouder bomen, Gem. Venray; ‘En de poort ging langzaam open’;’Twaalf Stenen uit de Stroom’; archief Stichting Venray Monumentaal (SVM): secretariaat, Hoofdstraat 23, 5864 BC Meerlo, e-mail: venraymonumentaal@live.nl