Iedereen wil De Peel niet, maar hoe pak je dat aan?
VENRAY | Over één ding zijn de Venrayse gemeenteraad en burgemeester en wethouders het eens: heropening van De Peel als militaire vliegbasis, wat tevens inhoudt dat twaalf JSF-jachtvliegtuigen naar Vredepeel komen, mag niet gebeuren. Er is evenwel geen eensgezindheid hoe dat het ministerie van Defensie duidelijk te maken.
Natuurlijk is er de weg van de zienswijzen. Die is inmiddels al door honderden belanghebbenden bewandeld. Of dat indruk maakt bij Defensie, is twijfelachtig. Bert Kwast is strategisch adviseur bij Defensie en leidde een aantal voorlichtingsavonden over het vermeende ontwaken van De Peel. Een routinier die het gewend is dat een hele zaal tegen Defensie-plannen is en hij de eerste klappen op mag vangen. "Ik begrijp dat niet iedereen blij is. Want het gaat overlast veroorzaken." Zo ongeveer trapte hij vorig jaar af in Asteria, waar belangstellenden op de hoogte werden gesteld van de plannen. Afgaande op de diverse media gebruikte hij woorden van die strekking bij alle De Peel-bijeenkomsten in de regio. Slim. Want ga daar maar eens tegenin, het debat is direct dood. Die woorden impliceren tevens dat er geen houden aan is: 'Klaag maar raak, ik ben het gewend, dit zijn verplichte nummertjes, laat ze in Venray lekker in hun sop gaarkoken, kunnen wij weer verder met de plannen voor De Peel'.
Hoe staat het eigenlijk met die herrie van de JSF? Iedereen loopt er wel tegen te hoop, maar waartegen dan? Tijdens de Luchtmachtdagen was de JSF vorig jaar juni twee dagen te gast in Volkel. Schrijver dezes, die de F16-jagers gewend is, nam poolshoogte en dacht het zonder oordopjes af te kunnen. Een misvatting. De twee F35-toestellen produceerden een dusdanige bak angstaanjagende herrie waar de voorgangers een puntje aan kunnen zuigen. In Friesland, waar ze al vliegen, spreken ze van een 'loeiend geluid dat lijkt op het huilen van een wolf'.
'Nu al trillen door de JSF's de ramen in de kozijnen'
In het dorpje Cornjum, dat onder de aan- en uitvliegroute van vliegbasis Leeuwarden ligt, zegt een inwoner. "Nu al trillen de ramen in de kozijnen, gaan auto-alarmen af en gaat de hond ervandoor als de JSF overkomt. En het zal alleen maar erger worden.” In Ørland in Midden-Noorwegen kwamen in 2017 de eerste JSF's aan: "Toen brak de hel los", zei Hans Kristian Norset, toen loco-burgemeester. Inwoners kwamen in opstand. Het resultaat: 176 woningbezitters bij het vliegveld mochten gebruikmaken van een slopersregeling, 130 stemden daarin toe. Defensie bood verder aan duizend woningen te isoleren. De rekening was 130 miljoen euro.
Merselo ligt in de aan- en uitvliegroute van De Peel. Theo Zegers, D66-raadslid en inwoner van Merselo, ziet als 'toekomstig slachtoffer' de bui al hangen en mag zich inmiddels de voorman noemen van het politieke verzet tegen De Peel. En vindt dat het college in elk geval steun moet verlenen aan een MKBA van De Peel, ook op financieel vlak.
Een MKBA, het is al tig keer uitgelegd, poogt de positieve en negatieve effecten van de openstelling van De Peel in kaart te brengen. Wat zijn de gezondheidsrisico's als de JSF's hier gaan vliegen, wat zijn de economische effecten op recreatie en toerisme, hoe gaan de talrijke veehouderijen de gevechtstoestellen weerstaan, wat zijn de gevolgen voor de woningmarkt en woningbouw, levert het banen op? En ga zo maar door.
Natuurlijk wordt er ook een milieueffectrapportage gemaakt. Die is verplicht, die laat Defensie dus zelf uitvoeren, maar brengt louter de effecten van een op volle toeren draaiende De Peel op het milieu in beeld.
Een MKBA is niet verplicht, dus Defensie zegt: 'zoek het maar uit'.
Zegers wil nu dat de gemeente dat MKBA betaalt. Dat zal zo'n 20.00 euro zijn. Weet je wat, zegt Zegers, als Deurne, Gemert-Bakel en Boxmeer (die ook gaan meegenieten van de JSF boven hun grondgebied) meebetalen aan zo'n MKBA, dan hebben we het hier in Venray over 5000 euro. Peanuts, zeker in ogenschouw nemend wat je ervoor terugkrijgt: een compleet rapport dat alles in beeld brengt.
Landsbelang en nationale veiligheid boven alles
Maar in dat laatste zit 'm juist de kneep. Het kan zijn dat er ook veel positieve effecten van De Peel als vliegbasis naar boven komen. Daar is het college beducht voor. Buiten het feit dat B en W vinden dat Defensie een MKBA moet betalen, vrezen ze dat, als aan de batenkant van het MKBA-rapport termen opduiken als landsbelang en nationale veiligheid, Defensie daar erg blij mee zal zijn.
Vorige week woensdag werd duidelijk dat de gemeenteraad ook met een MKBA worstelt. "We zijn niet voor en niet tegen", verzuchtte Martien Leenders (Samenwerking Venray). "We hebben meer voorlichting nodig." VVD en ProVenray zijn duidelijk: "Het is te belangrijk het niet te doen. Zelfs als we het alleen moeten doen." De PvdA sluit zich bij Leenders aan. Maar, wat als de analyse positief is voor Defensie?, vroeg Henk Bisschops (PvdA) zich af. "Die valkuil is er", zei Zegers. "Maar wij willen dat De Peel niet doorgaat", stelde Bisschops. Venray Lokaal wil een onafhankelijk advies en wacht de informatiebijeenkomst af die er komt, het CDA is tegen een eigen MKBA.
Burgemeester Winants meent dat het MKBA ook tegen je gebruikt kan worden. "Maar duidelijk is dat we het allemaal niet willen."
Dus MKBA of geen MKBA, Defensie moet worden gestopt. Maar de minister en staatssecretaris van Defensie, respectievelijk Ank Bijleveld en Barbara Visser, zullen het allemaal maar gerommel in de marge vinden. Want wat het college vreest zal aan het eind van het liedje bewaarheid worden: 'Jullie kunnen hoog en laag springen, maar het landsbelang en de nationale veiligheid stijgt boven alles. De Peel gaat open'. Alleen een minder officiële maar wel effectieve weg als de gang naar het Haagse Malieveld kan uitkomst brengen. Dat bewezen de boeren al.