Een bron van onschatbare waarde
VENRAY | Voor de krant Peel en Maas is in het archiefdepot van het gemeentehuis in Venray een apart vak gereserveerd. Geen overbodige luxe daar de weekkrant al 140 jaar verschijnt. De papieren uitgaven liggen keurig op volgorde van jaargang opgeslagen in de koele kelder als onderdeel van het gemeentelijk archief. Paul van Meegeren beheert de kolossale stellingen in drie ruimten waar maar liefst 2,5 kilometer aan archiefpapier ligt opgeslagen. "Een gemeente met een eigen krant die zo oud is, is voor een archivaris een zegen."
Van Meegeren mag dan wel archivaris zijn, dat wil niet zeggen dat de enorme archiefkelder zijn habitat is. "Alleen als we stukken moeten zoeken, zijn we daar", zegt Van Meegeren in zijn kantoor vlak bij de receptie van het gemeentehuis. "Dat kan bijvoorbeeld op verzoek van inwoners die bouwtekeningen zoeken of iets willen weten over de historie van hun familie. Het meeste is inmiddels gedigitaliseerd en is via de computer te bekijken."
Bijna alle uitgaven van Peel en Maas zijn inmiddels opgeslagen op RooyNet.nl. Van Meegeren werkt nauw samen RooyNet, waar vrijwilligers inmiddels talloze foto's, films, geluiden en documenten hebben gedigitaliseerd. Dat gebeurt zo uitvoerig dat na Maastricht Venray het grootste gemeentelijke archief van de provincie Limburg op internet heeft staan.
"De krant is een belangrijk middel om te kunnen zien wat er zich in het maatschappelijk midden afspeelde", legt Van Meegeren uit. "Het is andere informatie dan wat je doorgaans in het overheidsarchief kunt vinden. Je ziet de krant zich in de loop der jaren ontwikkelen. Tot aan 1940 stond er ook internationaal nieuws in. Na de oorlog werd het nieuws steeds lokaler. Je ziet ook in het eerste deel van de vorige eeuw de eerste ingezonden brieven verschijnen. De sneren naar de politiek werden uitgedeeld. Zoals door columnist Henri Trynes die in het begin van de vorige eeuw jarenlang puntige stukjes schreef en niemand spaarde. Hij had verschillende bedrijven, ging nogal eens failliet, was raadslid en richtte een steenfabriek op. Via dergelijke stukjes zie je een mooi tijdsbeeld."
Dergelijke columns zijn voor een archivaris erg waardevol, zegt Van Meegeren. Daarom vindt hij het jammer dat de Peel en Maas-jaargangen van 1892 en 1894 ontbreken. Want ook daarin roerde Trynes zich. Meer uitgaven voor 1918 ontbreken tot spijt van Van Meegeren. Hij heeft al de nodige acties ondernomen om ze boven water te krijgen. "Dat is tot op heden niet gelukt. Er zullen vast nog kranten achter behang verstopt zitten." Hij gniffelt even.
Ook de Peel en Maas-uitgave van 10 mei 1940 ontbreekt in zijn archief. "De dag waarop de Duitsers Nederland binnenvielen. We weten dat die krant gedrukt is. Waarschijnlijk is hij nooit verspreid geweest. Maar wie hem nog heeft, daarmee zou ik graag in contact willen komen."
Van Meegeren (1961) is een geboren en getogen Venlonaar en sinds 25 jaar woonachtig in Venray. Tijdens zijn studie Geschiedenis aan de Utrechtse universiteit raakte hij verslingerd aan het zoeken in archiefstukken. "Ik had nog nooit een archief van binnen gezien. Tijdens mijn studie bracht ik er jaren in door. Dat mocht en kon toen nog. Tegenwoordig hebben de studenten daar nauwelijks nog tijd voor." Hij volgde na zijn studie de hogere opleiding tot archivaris. Na wat tijdelijke banen kwam hij 25 jaar terug bij de gemeente Venray terecht.
In vergelijking met toen is het vak van archivaris compleet veranderd. Dat heeft alles te maken met de digitalisering. Het is een heel verschil om papieren stukken, foto's en andere paperassen op te slaan in dozen of andere opbergmogfelijkheden dan ze te scannen en aan de digitale wereld toe te vertrouwen. "Hoe gedraagt data zich in de toekomst en hoe kunnen we voorkomen dat in een klap complete archieven kwijtraken?", vraagt Van Meegeren zich af. "Digitale archiefstukken die we echt niet kwijt mogen raken worden in een aparte, veilige omgeving weggezet. Maar het is wel heel erg spannend allemaal. We worstelen er allemaal mee. Mocht de Peel en Maas ooit alleen digitaal gaan verschijnen, dan komen de uitgaves ook in de veilige omgeving terecht. Maar zover is het nog niet", zegt Van Meegeren, wiens voorkeur uitgaat naar het aloude, knisperende krantenpapier.
