Afbeelding
Foto: Leonie Cals

Beleef je leermoment
in een leermonument

Venray | Het thema voor Open Monumentendag 2020 is 'Leermonument'. Naast monumenten die een leerfunctie hadden of hebben (zoals scholen en universiteiten), worden in 2020 ook allerlei andere monumenten 'leermonumenten'. Het doel is dat in 2020 in elk opengesteld monument iets te leren valt, tijdens een 'leermoment'. En dat kan heel divers zijn. In het woord 'Leermonument' zitten allerlei woorden verscholen: Leer – van leren; Nu – omdat het een eenmalige activiteit is; Monument – de plaats waar gaat gebeuren; Leermoment – de beleving in het monument.

Nederland heeft veel leermonumenten. Een van de eerste scholen in Nederland waarover iets bekend is, is een kloosterschool in Utrecht uit het jaar 750 n.Chr. Karel de Grote zorgde voor het ontstaan van de eerste onderwijswetten die voorschreven dat alle jongens in het Frankische rijk moesten leren lezen, schrijven, zingen en bidden. Na de kloosterscholen volgden dorpsscholen en in 1575 werd in Leiden de eerste universiteit opgericht door Willem van Oranje.

Mede dankzij nieuwe onderwijswetten werden in de 18e en 19e eeuw verspreid over Nederland honderden schoolgebouwen neergezet. Inmiddels barst Nederland van de (oude en nieuwere) leermonumenten: ambachtsscholen, universiteitsgebouwen, kloosters, basis- en middelbare scholen, muziekscholen, dansscholen, sportscholen, enzovoorts. Al deze gebouwen, maar óók heel veel andere monumenten, zijn kandidaat om als leermonument een hoofdrol te spelen tijdens Open Monumentendag 2020! Het thema sluit aan bij de Europese monumentendagen: 'Heritage and Education'. De komende maanden gaat Stichting Venray Monumentaal aan de slag om zoveel mogelijk mooie (leer)monumenten te vinden die in het tweede weekend van september kunnen worden opengesteld zodat bezoekers niet alleen meer te weten komen over het monument dat bezocht wordt, maar daar ook nog wat 'te leren' en te beleven is. De voormalige 'Latijnse School', (1) ook wel 'Onder de Boog' genoemd, nu café de Klokkenluider, aan de Grote Markt dateert in zijn huidige vorm uit de tweede helft van de zeventiende /begin achttiende eeuw en is een rijksmonument. De Latijnse School werd al in 1651 in Venray ingevoerd en was toen een wijd verbreid schooltype dat leerlingen voorbereidde op de universiteit. Deze school was van ca.1713 tot 1793 gehuisvest "Onder De Boog". De Landbouw Huishoudschool (2) van architect Wielders aan de Eindstraat, nu Turkse moskee, gebouwd in 1932 en basisschool De Meent in Leunen, gebouwd in 1934 door aannemer Pijpers uit Leunen, zijn gemeentelijke monumenten. En wie weet komt een van de naoorlogse scholen, bijvoorbeeld het Boschveldcollege (1969) (nu Raayland College) of een van de halscholen zoals Petrus Banden- (1951), Dr. Poels- (1954) of Henseniusschool (1954) ook wel in aanmerking om een Leermonumentale status te krijgen.

Foto en tekst: Leonie Cals. Bronnen: Landelijke Open Monumentendag en archief Stichting Venray Monumentaal (SVM): secretariaat: Hoofdstraat 23, 5864 BC in Meerlo, e-mail: venraymonumentaal@live.nl