Glimlach met een traan
Ysselsteyn | "Ik ben een buutreedner met een lach en een traan." Aan het woord is Jan Pijnenborg uit Ysselsteyn. Voor de 54-jarige tonprater kende het jaar 2019 veel diepe dalen. Hij stond zelfs op het punt om te stoppen met tonpraten, maar besloot om zijn passie toch door te zetten. "Dat 2019 geen leuk jaar is geweest, is een understatement. Ik ben gescheiden, mijn moeder overleed plotseling en daarna stierf ook nog mijn buurman. Het zijn verschrikkelijke gebeurtenissen, maar je moet door."
Door Willem Menting
De pluimveehouder uit Ysselsteyn vond afleiding in zijn werk en kon zijn zinnen verzetten bij de buutacademie in zijn woonplaats. Bij de naam buutacademie gaat waarschijnlijk niet bij iedereen een belletje rinkelen, maar Ysselsteyn heeft een heuse buutacademie. "Iedere twee weken komen we samen met meer dan tien buutreedners uit de regio bij café-zaal Roelanzia. Tijdens deze bijeenkomsten schrijven we buuts, helpen we elkaar en kunnen we ook stukjes oefenen."
Als buutreedner is Pijnenborg relatief onervaren. Hij werd zes jaar geleden benaderd om op te treden als 'ambtenaar van de burgerlijke stand' om het boerenbruidspaar van Ysselsteyn in de onecht te huwen. De act van Pijnenborg viel in de smaak en hij werd gevraagd om deel te nemen aan de buutacademie. "Ik ben groot fan van André van Duin, daar haalde ik destijds mijn inspiratie uit. Het was om meerdere redenen bijzonder om weer een beetje in de spotlights te treden."
In 2002 sloeg het noodlot namelijk toe bij de familie Pijnenborg. Bij een noodlottig ongeval kwam het 2-jarige zoontje om het leven. De peuter verdronk in een greppel bij het huis van de familie Pijnenborg. "Het gevoel is onbeschrijfelijk. Niet in woorden uit te drukken. Je kind verliezen is het ergste wat je kan overkomen als ouder. Ik sprak met mezelf af dat ik nooit meer mocht lachen. Dat voelde niet goed, uiteindelijk moet je toch door en pak je de draad weer op. Dat heeft echt wel tien jaar geduurd. Toen ik werd gevraagd voor het boerenbruidspaar heb ik heel lang nagedacht, maar heb het toch gedaan. Daar heb ik geen spijt van gehad."
Via de buutacademie ging het balletje rollen voor Pijnenborg. Hij trad op tijdens de bonte avonden van carnavalsvereniging De Piëlreus in Ysselsteyn en dat was direct een succes. "Ik stond in de ton als Dokter Anders en later als Frits Flits. Ik betrok het publiek bij mijn act, gebruikte veel namen uit Ysselsteyn. Dat maakte het wel makkelijker. Ik weet nog wel dat ik erg zenuwachtig was toen ik de eerste keer in de ton stond." Een jaar later waagt Pijnenborg een nieuwe poging. Hij verzint een nieuw typetje en daar komt uiteindelijk Jannie uitrollen. "Als Jannie haalde ik de finale van de Limburgse Buuttekampioenschappe. Ik had een algemenere act in elkaar getimmerd met minder namen. Dan is het makkelijker om in de regio op te treden. Ook dat is gelukt met steun van de buutacademie. Bij een try-out in Ysselsteyn was buutreedner Wil Knapen en hij zei dat ik me moest inschrijven voor de voorronde van de buuttekampioenschappe. Ik kwam in de finale en het was een geweldige ervaring."
Tijdens de finale stond Pijnenborg immers als Jannie in de ton bij de Oranjerie in Roermond. "Het was in een zaal met meer dan 800 bezoekers. Dat had ik nog nooit meegemaakt. Ik was ontzettend nerveus. Maar het was een hele prestatie en een eer om daar te mogen staan." Een buut duurt ongeveer elf minuten. Als een zaal stroef loopt, dan is Pijnenborg na die tijd ook echt klaar. "Als het lekker loopt kan ik een optreden wel verlengen. Ik kan er wel vier minuten bijpraten. Als het niet loopt dan doe je dat natuurlijk niet. Dan sta je met een rotgevoel op het podium en dat is voor niemand leuk. Helaas overkomt alle buutreedners dat wel eens." Ook in 2020 heeft Pijnenborg zich weer geplaatst voor de finale van de Limburgse Buuttekampioenschappe. Samen met Theo Nellen uit Heide vertegenwoordigt hij de gemeente Venray in Roermond. "Met Theo heb ik goede contacten. We geven elkaar tips. Hij heeft zich geplaatst voor het Keiebijters Kletstoernooi in Helmond. Op 18 januari gaan we hem daar aan moedigen. En ik ben ook naar hem gaan kijken in Helmond bij het Keiebijters Kletstoernooi. Theo heeft meegedaan aan de voorrondes. Het is voor mij ook wel een uitdaging om daar eens mee te doen."
Pijnenborg hoopt er samen met Nellen een mooie finale van te maken op 10 januari. "Maar het belangrijkste is dat we er met z'n allen een hele mooie dag van maken. Je moet van iedere dag genieten."