Afbeelding
Persfoto

De os en de ezel in hoofdaltaar kerk Veulen

Venray | Een heel bijzondere kerstafbeelding is te zien in de R.K. kerk H. Antonius van Padua (gemeentelijk monument), Veulenseweg 52 in Veulen.

Het kersttafereel is gebeeldhouwd in het stenen hoofdaltaar. Het moderne altaar, geplaatst op het koor, bestaat uit twee kolommen waarop een mensa, een altaarblad. Het meest opvallende is, dat de os en de ezel geplaatst zijn direct onder het altaarblad, elk boven op een van de twee kolommen. Rijst de vraag welke kunstenaar dit altaar heeft gemaakt en wat de diepere betekenis zou kunnen zijn van deze bijzondere positie van os en ezel.

De kerk in Veulen werd in 1948-1949 gebouwd onder leiding van bouwpastoor rector J.F. Verbugt naar een ontwerp van architectenbureau Van de Sluis uit Eindhoven. Het kloeke, sobere en fraai gedetailleerde bakstenen gebouw werd in 2001 gemeentelijk monument en geldt, ook voor het bouwkundige interieur, als 'een mooi monument van voorname eenvoud'.

Des te opvallender is daarom de plaats van os en ezel onder het altaarblad. Wel stond op het koor bij het gereedkomen van het kerkgebouw tijdelijk een ander hoofdaltaar. Een eenvoudig altaar voorzien van een tabernakel, waar de priester de H. Mis, toen nog, opdroeg met zijn rug naar de gelovigen. Het werd vervangen door het huidige altaar (1), gericht naar de gelovigen.

Dat altaar werd geplaatst op 28 september 1952 en is gemaakt door de landelijk zeer bekende Brabantse beeldend kunstenaar Niel Steenbergen (1911-1997). Het materiaal is euville, een Franse kalksteen. Aan de voorzijde staat midden op de rand van de mensa het Christuskind afgebeeld, met Maria en Jozef diep geknield/gehurkt (2). Naast Maria en Jozef zijn ornamenten van druiven en korenaren uitgehakt, symbolen van Christus (3).

De mensa wordt gedragen door de os links (4) en de ezel rechts (5), beiden in een houding alsof zij in de kerststal liggen. Zij zijn inderdaad niet uit de kerstvoorstelling weg te denken, maar horen daar eigenlijk niet te zijn. Want de os en de ezel worden door geen van de evangelisten in het geboorteverhaal van Jezus vermeld, zij zijn later aan het kersttafereel toegevoegd.

Naar een latere betekenis staan de os en de ezel in de kerststal symbool voor alle mensen, gelovigen en ongelovigen, van welk volk dan ook. Niel Steenbergen heeft daar kennelijk nog een symboliek aan toe willen voegen: de Geboorte van Jezus en de Eucharistieviering op de tafel des Heren is bestemd om door alle mensen gedragen te worden.

Foto en tekst: Frans de Roos. Bronnen: onder andere: Kerkbestuur H. Antonius van Padua, Kerkgebouwen in Limburg, Katholiek Bouwblad XXII nr. 8, van der Kam: Niel Steenbergen Schepping in beelden. Stichting Venray Monumentaal (SVM): secretariaat: Hoofdstraat 23, 5864 BC in Meerlo, e-mail: venraymonumentaal@live.nl