Altijd onder vergrootglas
OOSTRUM | De Rooyse Wissel is een forensisch psychiatrisch centrum, kortweg tbs-kliniek. Terbeschikkingstelling is het voluit. Gedetineerden die hun straf hebben uitgezeten maar vervolgens op last van de rechter een tbs-behandeling moeten ondergaan, zijn op dat moment patiënt. In deze Peel en Maas een paginavullende portretschets van de tbs-kliniek die regelmatig landelijk in het nieuws is.
Door Henk Baltussen
De Rooyse Wissel (DRW), één van de grootste werkgevers in de gemeente Venray, behandelt 169 tbs'ers die delicten pleegden van licht tot de zwaarste soort. "Je bent speelbal van politiek en media", zegt adjunct-directeur Behandeling en Zorg Michiel Verhees.
Op afdeling Sfinx (DRW heeft dertien behandelafdelingen met allemaal Egyptische namen) is het deze middag rustig. De twaalf bewoners zijn in hun kamer, aan het werk of hebben andere verplichtingen.
Een van de twaalf bewoners zit in de gezamenlijke huiskamer achter de computer. Ja hoor, hij wil best op de foto, wel onherkenbaar.
"Mocht een patiënt er wel herkenbaar op willen, dan verbieden wij dat", zegt Michiel Verhees die zijn bezoek rondleidt. Regels, zoals die er zoveel zijn waar tbs'ers zich aan moeten houden.
'Ervoor zorgen dat een verbeterde versie van patiënt buitenkomt'
"Sommige patiënten mogen op internet. Maar daarvoor gelden strenge regels. Slechts een aantal sites kan worden bezocht, de geschiedenis van internetbezoek wordt in de gaten gehouden. Dat geeft informatie waarop behandelingen kunnen worden aangepast. En ze moeten allemaal 's avonds om tien uur naar hun kamer", zegt Verhees terwijl hij een kamerdeur opent. De patiënt die er woont maar er nu niet is, gaf daar al eerder toestemming voor.
"De deur gaat dan op slot en 's morgens om kwart over acht weer open. In de kamer is al het noodzakelijke aanwezig zoals een bed, tafel, toilet en douche. En ze moeten zelf zorgen dat het schoon blijft."
De huiskamer, het keukenblok en de grote tafel van Sfinx vormen een sfeervolle aanblik. Wat anders dan normaal is, zijn het kantoor voor de medewerkers en de zware deuren die overal hangen en alleen met een pasje zijn te openen.
Het doel van de tbs-behandeling is ervoor zorgen dat patiënten op den duur veilig terug kunnen keren in de maatschappij; veilig voor de buitenwereld en veilig voor zichzelf.
"Tbs is een heel succesvolle maatregel, maar we blijven bezig met het verbeteren van behandelingen. We moeten zorgen dat een verbeterde versie van de patiënt buitenkomt," zegt Verhees, van huis uit psycholoog en sinds 2011 werkzaam bij DRW.
"Je weet dat tbc-klinieken onder het vergrootglas liggen. Gebeurt er wat, bijvoorbeeld een patiënt neemt de benen, dan is het meteen landelijk nieuws. We komen dan meteen bijeen om te bespreken hoe we daarmee om moeten gaan en we lichten meteen onze regioraad in. Dat zijn standaardprocedures. Vervolgens proberen we zo goed mogelijk door te dieselen. Maar hoe succesvol de tbs-maatregel ook is, we kunnen nooit helemaal uitsluiten dat er iets gebeurt. Er is vaak overleg met andere tbs-klinieken."
Michiel Verhees: 'Incidenten hier zijn zeldzaam, maar komen voor'
Verhees voelt zich op zijn plek in de Oostrumse kliniek. "Dit is de eredivisie van de psychiatrie. Als eerdere hulpverlening niet slaagde, kunnen patiënten uiteindelijk hier terechtkomen. Er werken hier vooral sociotherapeuten die voor elke patiënt een apart behandelplan hebben."
Verhees kent het grootse deel van de tbs'ers in De Rooyse Wissel. Of medewerkers van een tbs-kliniek aan meer stress blootstaan dan gemiddeld, waardoor het ziekteverzuim hoger is, bevestigt Verhees deels.
"Op onze behandelafdelingen zit het ziekteverzuim iets boven het gemiddelde. Dat is natuurlijk niet zo vreemd. Incidenten tussen medewerkers en patiënten zijn zeldzaam, maar komen voor. Dat er dan even een time-out nodig is, is voorstelbaar."