Ereteken na 75 jaar voor piloot Brigden
YSSELSTEYN | Het is nieuwjaarsdag 1945 als de Hoogmis in de Ysselsteynse kerk op het punt staat te beginnen. De klok heit tien als wat verderop achter de de huidige boerderij Haantjeshof aan de Deurneseweg een luchtgevecht losbarst. De Canadese Spitfirepiloot David A. Brigden sneuvelt hierbij. 75 jaar na dato staat er een plaquette bij de crashplek, als eerbetoon aan de omgekomen piloot.
Door Henk Baltussen
De werkgroep Vliegtuigcrashes en noodlandingen 1940-1945 in de gemeente Venray, die vier jaar terug het boek met die naam presenteerde, plaatste onlangs het ereteken ter hoogte van het adres Deurneseweg 114 in Ysselsteyn. Op nog eens zeventien plaatsen in Venray staan dergelijke infobordjes, of komen er binnenkort te staan. "Alleen op plaatsen waar piloten en eventueel andere bemanningsleden zijn omgekomen, komt zo'n bordje", legt Lei Potten van de werkgroep uit. "Nee hoor, we maken geen onderscheid in geallieerde of Duitse piloten die omkwamen. Twintig jaar terug zou dat misschien anders zijn geweest. Tegenwoordig scheren we ze over één kam. Het waren allemaal jongemannen die bevelen opvolgden. Deden ze dat niet dan volgde zeker in Duitsland de doodstraf. Ze hadden geen keus."
In het Ysselsteyn van Potten vonden zes piloten in WO2 de dood. Evenzoveel erebordjes staan op de crashplekken. Opmerkelijk is dat die eerste januari in 1945 maar liefst elf militaire toestellen op Ysselsteyns grondgebied te pletter vielen. Niet zelden redde de piloot zich met z'n parachute. "Die dag was Ysselsteyn al enkele maanden bevrijd", weet werkgroeplid Jan Strijbos uit Castenray. "Maar de Duitsers gaven niet op en bestookten nog regelmatig geallieerde doelen. Op nieuwjaarsdag 1945 waren ze op weg naar vliegveld Eindhoven om daar aanvallen op uit te voeren."
Op 18 crashlocaties bordjes voor 56 bemanningsleden
Over de hele gemeente Venray verspreid sneuvelden 56 bemanningsleden op achttien crashlocaties. Naast de zes plekken in Ysselsteyn vielen toestellen uit de lucht in Oostrum, Veulen, Heide, Geijsteren, Oirlo, Blitterswijck en Vredepeel.
Ze werden al eens allemaal beschreven in het eerder genoemde boek. Met het plaatsen van de achttien bordjes zet de werkgroep de puntjes op de i. "Het is nu compleet", zegt Strijbos. "We zijn er vrij zeker van dat we alle neergestorte toestellen in Venray in kaart hebben. Eerder was sprake van vijftig crashes. Maar na onderzoek bleken er enkele dubbelingen tussen te zitten."
Op het bordje staat informatie over de piloot, zijn vliegtuig, waardoor de crash plaatsvond en waar hij is begraven. De bordjes kosten zo'n honderd euro per stuk. Ze worden bekostigd met geld dat nog in de kas van de werkgroep zit, Historisch Platform Venray levert een bijdrage en voor elk bord doneert het dorp waar het staat 25 euro. De Venrayse werkgroep was enkele jaren geleden de eerste in de regio die crashes en noodlandingen in kaart bracht. Inmiddels is dat ook gebeurd in Boxmeer, Sint Anthonis en vorige week presenteerde Gemert het crashboek.
