Bijna vrede van dag tot dag
Venray | Ze moesten schuilen in kelders en stonden doodsangsten uit. Ook voor Maria Ebberink-Henckens gold dat in de laatste maanden van de Tweede Wereldoorlog. Zij beschreef haar gevoel in een dagboek, dat onlangs in boekvorm onder de titel 'Bijna vrede?' is verschenen.
Door Ron Koenen
"We willen als familie dit dagboek, dat ons zo raakte, met een breed publiek delen", vertelt Henk Ebberink, de oudste zoon van Herman en Maria Ebberink-Henckens. "Het is eigenlijk een tijdsdocument van een gelovige vrouw uit Venray, in een periode van oorlogsgeweld en onzekerheid. Voor ons moeke was het eigenlijk een soort van therapie: ze schreef haar doodsangsten van zich af."
Want dat ook zijn moeder bang was, is voor Henk wel duidelijk. "In de oorlog lukte het zijn ouders niet om kinderen te krijgen. Waarschijnlijk door alle stress. Maar direct na de oorlog was het zo raak. Ik ben in 1946 geboren. Daarna kwamen er nog drie kinderen, Maria, Johan en Hanneke. "Het schrijven van dit boek was voor mijn moeder een uitlaatklep."
Eibergenaar Herman Ebberink leerde de Overloonse Maria Henckens kennen toen hij als jonge vrijgezel in 1937 de textielwinkel van de familie Thielen in de Marktstraat in Venray overnam. "Maria was vriendin van de dochter van Thielen. Het was liefde op het eerste gezicht en ze trouwden een paar maanden later al."
Maria Ebberink meldt in het voorwoord van het boek dat ze het heeft geschreven 'zoals ik me toen voelde'. Ze verklaart ook dat ze 4,5 jaar 'onder verschrikkelijke druk van de vijand leefde, waarin onze zenuwen tot het uiterste gespannen waren'. 'Vanaf mei 1940 kon er ieder moment een Duitse officier of soldaat binnenkomen met een bevelschrift dat mannen werden gevorderd voor de 'Arbeitseinsatz' in Duitsland. Ieder ogenblik kon men je goederen vorderen, je zaak, ja, je hele huis in beslag nemen om er soldaten in onder te brengen'.
Het boek is gerealiseerd door haar kinderen en kleindochter Klara, vertelt Henk Ebberink. "Klara is de dochter van mijn overleden zus Maria, zij kwam ook met het idee om het dagboek uit te gaan geven. We zijn zo dicht mogelijk bij de teksten van moeke gebleven. Die zijn voor de huidige tijd soms wat heilig misschien, maar passen wel in het tijdsbeeld van toen. Het was een periode waarin het rooms-katholieke geloof een kompas bood in het leven van alledag en in oorlogstijd een houvast. Als lezer kom je terug in de dagen dat de Tweede Wereldoorlog woedde, van dag tot dag gezien en beleeft door de ogen van een jonge vrouw."
'Als lezer kom je terug in de dagen dat WOII woedde'
In het dagboek wordt onder meer ook geschreven over de dagen en nachten dat de inwoners van Venray moesten schuilen in kelders. "Ze stonden doodsangsten uit, dat lees je wel. Ook mijn vader en moeder moesten huis en haard verlaten en op zoek naar onderdak en veiligheid. Ze zijn geëvacueerd naar Deurne en later naar De Mortel. Pas na een paar maanden mochten ze weer naar huis. De bevrijding door de geallieerden zou snel komen, maar duurde onverwachts toch veel langer dan gedacht. Dat deed pijn en zorgde voor onzekerheid, dat lees je ook in haar dagboek. Het is heel vaak bijna vrede geweest."
Het dagboek begint op zondag 3 september 1944, als volgens Maria 'de moffen al tekenen van enige ongerustheid beginnen te geven'. En eindigt op maandag 12 maart 1945, als Venray al enkele maanden is bevrijd. Ze beschrijft op de laatste pagina's van haar dagboek onder meer de puinhopen van de verwoeste Grote Kerk, waar ze 'druk bezig zijn om tussen het puin de prachtige heiligenbeelden uit te graven'. Op zondag 11 maart 1945 loopt ze, na de terugkeer uit De Mortel, samen met Herman voor de eerste keer weer openlijk in Venray rustig over straat als ze naar de Paterskerk gaan. 'Ik ga morgen om tien uur de woonvergunning halen. Met dikke vette letters zal deze dag in ons geheugen geprent blijven en evenzo de woorden die op onze woonvergunning staan: return in Venray'.
Boek
Het boek Bijna vrede? telt 200 pagina's en is voor 16 euro verkrijgbaar bij boekhandel Roojboek in Venray en VVV Venray. "Op de trouwdag van Herman en Maria, 8 september, willen we het dagboek ook aanbieden aan het Venrays Museum en het Oorlogsmuseum in Overloon. Want het is toch een historisch document dat bewaard moet blijven voor de toekomstige generaties", besluit Henk Ebberink.