Europese Architectuur in Venray (4)
Venray | In de aanloop naar de Open Monumentendag, die in september werd gehouden, werd binnen het thema "In Europa" in deze rubriek aandacht besteed aan voorbeelden van Europese architectuur in Venray. In vervolg daarop besteden wij hier wederom aandacht aan dat onderwerp en wel aan het Eclecticisme (ca. 1850 – 1900).
Venray bezit meerdere gebouwen met een eclectische bouwstijl (meerdere bouwstijlen in eenzelfde gebouw). Uit de gebouwen van het voormalige St. Annagesticht kiezen wij hier als prachtige voorbeelden het Administratiegebouw en de vier dokterswoningen aan de Annalaan, alle rijksmonument.
De foto linksboven laat de voorgevel van het Administratiegebouw zien; de foto rechtsboven het middenrisaliet van die voorgevel met hoofdentree. Daaronder van rechts naar links: achtereenvolgens de dokterswoningen Annalaan 1, 2, 3 en 4. De dokterswoning Annalaan 4 staat het dichtst bij het Administratiegebouw.
Zowel het Administratiegebouw als de dokterswoningen zijn uitgevoerd met bepaalde elementen uit de Renaissance bouwstijl (1530 – 1630) en de Chaletstijl (laatste deel 19e eeuw – begin 20e eeuw). De Renaissance is ontstaan in Italië, de Chaletstijl werd toegepast in de berggebieden van Zwitserland, Savoye (Frankrijk en Italië) en Tirol (Oostenrijk).
Van genoemde gebouwen zijn onder meer als Renaissance element te herkennen: klassieke (verwijzend naar de Griekse/Romeinse oudheid) hardstenen pilasterstellingen in de drie risalieten van het Administratiegebouw en in Annalaan 3; in het middenrisaliet van het Administratiegebouw een geblokte metselwerk rondboog en de klassieke hardstenen pilasterstelling heeft hier ionische kapiteelmotieven en een dubbele hardstenen architraaf (draagbalk in de Griekse tempel) met rondboog, ook een hardstenen cartouche met versieringen; klassieke halfronde metselwerk ontlastingsbogen. Een klassiek portaal met hardstenen pilasters en boogvormige toegangen siert Annalaan 4. Aan alle genoemde gebouwen rode baksteen gevels waarin gele baksteenversieringen (Administratiegebouw) en speklagen (Renaissance kenmerk) van gele baksteen (dokterswoningen) in combinatie met natuursteen banden, ornamenten, kozijnen en versieringen.
Chaletstijl: de drie risalieten van het Administratiegebouw worden afgesloten met een uitstekend zadeldak dat voorzien is van een fraai houten sierspant met uitgezaagde decoraties en van het acroterion (uitgezaagd gestileerd palm-/acanthusblad). Ook zijn er houten sierspanten aan risalieten van de dokterswoningen, met uitzondering van Annalaan 2 waar trapgevels (Renaissance kenmerk) zijn toegepast.
De Europese inbreng in de architectuur van het St. Annagesticht volgt al uit de totstandkoming: het complex werd gebouwd (periode 1908 – 1911) naar een ontwerp van de Belgische architect Jos Haché (1859 – 1934) in opdracht van de Zusters van Liefde uit het Belgische Gent. De bouwelementen uit de Renaissance en de Chaletstijl in de architectuur van het Administratiegebouw en de dokterswoningen maakt die architectuur niet alleen eclectisch, maar bovendien nogmaals Europees.
Foto's en tekst: Frans de Roos. Bronnen, o.a.: Rolf Toman: Renaissance; 100 jaar psychiatrie in Venray; Wikipedia; Archief SVM. Secretariaat SVM: Vliezenweg 1, 5801 JC Venray, E-mail: venraymonumentaal@live.nl