Tussen wal en schip
Venray | Een documentaire over Alicia maakte eind vorig jaar veel tongen los. De tiener worstelt met problemen en gebrek aan perspectief. Ze werd drie jaar intensief gevolgd door documentairemaakster Maasja Ooms. Kelly van Ginkel uit Ysselsteyn was een van de mentoren van Alicia. Als pedagogische medewerker werkte zij vijf jaar lang samen met haar bij stichting Maashorst (Noord-Brabant), onderdeel van Koraal.
Door Willem Menting
De documentaire werd op 22 november uitgezonden op NPO2. Alicia wordt gevolgd in haar zoektocht naar een nieuw pleeggezin. Door de jaren heen moet ze diverse keren gedwongen verhuizen. Dat gaat de tiener niet in de koude kleren zitten. "Het doet veel met een kind als het geen vaste plek heeft om te mogen blijven wonen of te mogen zijn", vertelt Kelly van Ginkel. De zoektocht naar een nieuw pleeggezin verloopt uiterst moeizaam. Er is een chronisch tekort aan specialistische pleeggezinnen. Alicia zag vriendinnetjes vertrekken en zelf bleef ze alleen achter. Alicia verblijft wel één keer in de drie weken bij een weekendgezin. Ook haar moeder en voormalig pleegmoeder kwamen één keer in de zes weken een uur op bezoek. Door omstandigheden waren de bezoeken van moeder en voormalig pleeggezin schaars, wat Alicia verdrietig maakte. "Alicia is heel krachtig, een lieve meid, ze wilde heel graag ook een plek waar ze voor altijd mocht blijven. Haar problematiek zorgde er ook voor dat er heel specifiek gekeken werd naar een plek wat echt bij haar paste. Bureau Jeugdzorg bepaalt in 2005 dat Alicia uit huis gehaald moet worden, omdat haar veiligheid niet gegarandeerd kan worden. Op dat moment is ze pas één jaar oud. Haar moeder was bij de geboorte van Alicia 17 jaar en zij stond al onder toezicht van Bureau Jeugdzorg. Tot 2009 woonde Alicia bij een pleeggezin, maar dan komt haar pleegvader plotseling te overlijden. Haar pleegmoeder kan de zorg niet alleen aan en Alicia wordt overgeplaatst naar Maashorst. Vanaf dit moment hoort Van Ginkel samen met Juliëtte van den Brand tot vaste begeleiders van Alicia. Na 5 jaar was het moeilijk om Alicia in Reek te laten blijven. Haar toekomstperspectief was nog niet duidelijk. Alicia viel steeds vaker medewerkers aan en vooral invalkrachten en stagiaires werden bang voor haar. "Uiteindelijk konden wij haar niet meer bij ons houden. We konden niet meer de passende zorg bieden die ze nodig had. Dat was niet gemakkelijk. Nog steeds zien Juliëtte en ik haar regelmatig, ook bellen we met elkaar. We hebben veel gezellige en mooie momenten samen mee gemaakt, maar soms was het ook niet makkelijk. We kunnen wel zeggen dat we met Alicia een vertrouwensrelatie hebben opgebouwd, dat ontstaat niet van de een op andere dag. Alicia betekent veel voor ons, we zullen haar dan ook altijd blijven bezoeken, tenminste als zij dat ook leuk blijft vinden." Dat er nog steeds geen passende plek is gevonden voor Alicia is volgens Van Ginkel zorgelijk. In Nederland zijn zo'n 1000 jongeren zoals Alicia. "Het is heel moeilijk om passende plekken te vinden voor kinderen met deze heftige problematiek. Dat is niet makkelijk op te lossen. Het is goed dat er nu een landelijke discussie op gang komt om dit probleem aan te pakken. Het is een hele grote klus, maar jongeren hebben recht op een warm en veilig thuis. We moeten deskundigheid bundelen." Er moet volgens Van Ginkel hard gewerkt worden om voor kinderen zoals Alicia een oplossing te vinden. Gemeenten, VWS en Jeugdzorg moeten daar samen aan werken. Deze jongeren worden vaak 'uit het systeem gehaald'. "Het huidige systeem is gericht op de tijdelijk behandeling, jongeren zoals Alicia hebben juist langdurige structurele behandeling nodig." Volgens Van Ginkel heeft de documentaire een positieve bijdrage geleverd aan de discussie. Producent Willemijn Cerutti heeft ondertussen zo'n tweehonderd jeugdprofessionals als psychiaters, voogden, kinderrechters en andere deskundigen bij elkaar gezocht om door te praten over de documentaire, waarin de onmacht van de jeugdzorg wordt blootgelegd. Zo moet het verhaal een vervolg krijgen en voor de kinderen die tussen wal en schip vallen een passende oplossing worden gezocht. De documentaire van Alicia is te zien via npo.nl. Meer informatie over Alicia staat op aliciadocumentaire.nl.