"Ik wil gewoon leven"
Venray | De Irakees Sohaib Al Jasim (33) werd afgelopen maandag uit het asielzoekerscentrum in Overloon gezet. Bijna vier jaar na zijn komst naar Nederland bezegelde de IND (Immigratie en Naturalisatie Dienst) zijn lot en dient hij terug te keren naar zijn vaderland. Op dit moment verblijft hij ergens illegaal in Nederland, maar één ding staat voor hem vast. "Ik ga niet terug, Irak is niet veilig voor mij."
Door Henk Lammen
In december 2013 kwam Sohaib naar de vluchtelingenopvang in Ter Apel, in maart 2015 werd hij overgeplaatst naar het asielzoekerscentrum in Overloon. Hij paste zich meteen aan, leerde de taal en was actief in het sociale leven in zijn omgeving. Leerkracht Yvonne Hebben van De Keg leerde hij kennen in de sportschool. "Hij vroeg me of ik hem de Nederlandse taal wilde leren." Dat gebeurde, hij verrichtte vervolgens hand- en spandiensten op de Venrayse basisschool. Hebben: "Iedereen liep met hem weg. De medewerkers, maar vooral ook de kinderen. Sohaib is zo'n positief, hardwerkend ingesteld persoon. Op school is een handtekeningenactie gehouden, toen duidelijk werd dat hij terug moest naar Irak. Helaas, zonder resultaat." Sohaib coachte tot voor kort het derde damesvoetbalteam van SV Venray. Hij vierde kermis en carnaval en was als vrijwilliger actief bij activiteiten van het Venrayse koor Venrode Voices. "Ik snap niet waarom ik terug moet?", vraagt hij zich vertwijfeld af. "Ik praat niet alleen voor mezelf, maar ook de vele landgenoten in Nederland die hetzelfde overkomt. Irak is voor de meesten echt niet veilig. We moeten terug, terwijl de Syriërs bijna allemaal een verblijfsvergunning krijgen." Asielzoekers van Iraakse afkomst hebben echter slechts een kleine kans om een verblijfsvergunning te ontvangen in Nederland. Irak is, volgens normen van de EU, op wat brandhaarden na 'veilig'. Komt een asielzoeker oorspronkelijk niet uit één van de brandhaarden (zoals Mosul, of enkele delen van Bagdad) en kan hij of zij niet aantonen gevaar te lopen, dan is de kans op een verblijfsvergunning vrijwel nihil. Na jarenlange juridische procedures werd onlangs het verdict uitgesproken.
Een terugkeer naar zijn geboorteland is voor Sohaib echter onbespreekbaar. Hij is bang voor bedreigingen, sterker nog, hij vreest voor zijn leven. "Teruggaan is onmogelijk. Op het moment dat ik land in Irak, word ik op het vliegveld opgepakt. En dan? De gevangenis in, gemarteld worden, of zelfs gedood. Het is gewoon niet veilig voor mij. Daarom kan en ga ik niet terug." Een dag voordat hij uit het asielzoekerscentrum in Overloon wordt gezet, staat zijn leven op de kop. Hij zit letterlijk en figuurlijk met de handen in het haar. Is ten einde raad. Wat de toekomst hem brengt? Hij weet het niet. Over zijn huidige verblijfplaats in Nederland blijft hij vaag. Leven bij landgenoten in het land, vrienden of kennissen, in een vluchtelingenopvang en in het ergste geval op straat. Hij laat zich niet uit waar hij nu verblijft, bang als hij is om opgepakt te worden en naar Irak te worden gestuurd.
Als vluchteling zonder status, illegaal in Nederland, weet hij wel wat hij zou willen. Een toekomstplaatje dat voor de doorsnee Nederlander de normaalste zaak van de wereld is, blijft voor Sohaib waarschijnlijk een droom. "Ik wil gewoon leven. Werken en belasting betalen, net als de meeste Nederlanders."