De Martiene Plats: monumentale historische boerderij in Weverslo
Merselo | Tijdens de Open Monumentendag 2017 - met als thema Boeren, Burgers en Buitenlui - vinden er in Merselo diverse activiteiten plaats. Op zondag 10 september bestaat gelegenheid een bezoek te brengen aan De Martiene Plats (rijksmonument), Weverslo 3 in Merselo. In die prachtige historische boerderij werd - met behoud van monumentale waarden - een moderne bed and breakfast/groepsaccomodatie gevestigd.
De boerderij dateert uit de 17e eeuw. Het is een boerderij-complex met een ongerept bewaard gebleven bouwvorm. Het monument omvat: een boerenhoeve, de voorgevel links op (1), de achtergevel op (2); een bakhuis, de voorgevel rechts op (1), de achtergevel op (3); een schuur met voormalige schaapskooi (4); een wagenschop, rechts op de achtergrond op (5) en een waterput, gedeeltelijk links op (5). Opvallend is dat alle gebouwen op een fraaie manier geheel of gedeeltelijk met riet zijn gedekt.
De boerderij ligt in de buurtschap Weverslo dat reeds genoemd wordt in 1409. De naam Martiene Plats is al te vinden op een landkaart van 1640. In de boerenhoeve woonde schaapskoopman Gerard Poels (1799 – 1857), die in 1824 een paspoort aanvroeg, vermoedelijk om op Frankrijk te gaan reizen. Hij werd een van de grondleggers van de Grote Venraysche Schaapscompagnie. Zijn zoon Martin Poels, bijgenaamd 'De Zwarte Poels', werd op De Martiene Plats geboren en vestigde zich in Warcoing in België vanwege de schapenhandel op Frankrijk. De huidige bewoners Piet en Leonoor van Osch trouwden in 1976 en betrokken de boerderij, waarin de ouders van Piet in 1938 waren gaan wonen om een gemengd bedrijf te gaan voeren met kippen, koeien en varkens. In 1976 waren kippen en koeien al verdwenen. De varkens verdwenen in 2000, toen Piet en Leonoor al begonnen waren om de boerderij te veranderen in een vakantieboerderij.
De accommodaties werden gerealiseerd naar de eisen van Monumentenzorg. Vloerniveaus bleven ongewijzigd, dakgebinten bleven in het zicht. Het bakhuis werd een goed geoutilleerd gezinsvakantiehuisje: 't Bakhuuske' rechts op (1), en op (3). In de boerenhoeve bleef het woongedeelte gehandhaafd, maar in het voormalige bedrijfsgedeelte werden twee accommodaties gerealiseerd: "d'n Dael" en "de Opstal". De accommodatie "d'n Dael", direct achter het woongedeelte, omvat een compleet gezinsvakantiehuisje en heeft een entree halverwege de langsgevel (2). De boertel "OpStal" heeft zes slaapkamers (2). Hier is tevens een grote gezellige gemeenschappelijke ruimte gerealiseerd: "De Potstalkamer", huiskamer voor "Bed en Bòttrám"-gasten of voor huurders van de gehele "OpStal". De Martiene Plats is een mooi voorbeeld van een oude monumentale boerderij, en bovendien een mooi voorbeeld van een geslaagde herbestemming.
Foto en tekst: Frans de Roos. Bronnen, onder andere: Mw. Leonoor van Osch, SVM archief. Stichting Venray Monumentaal (SVM): secretariaat: Vliezenweg 1, 5801 JC Venray, e-mail: venraymonumentaal@live.nl