Symboliek van de christelijke binnenruimte van de Grote Kerk
Venray | In het artikel van week 1 zijn van het exterieur van de Venrayse Grote Kerk voorbeelden gegeven van 'Iconen en symbolen', het thema van de Open Monumentdag 2016. Dit artikel is een vervolg daarop en spiegelt voornamelijk het interieur aan gangbare betekenissen van symboliek.
De monumentale toren, symbool van de Kerk en Maria, wijst naar de Hemel en wijst de weg naar het huis van God. Als symbool van de luide prediking en de predikers, roept hij op tot het geloof, evenals de luidklokken (1). Het klokgelui is de leer van de predikers en is ook trompetgeschal, dat de boze vijand afschrikt bij naderend onweer, begrafenissen en processies. Volgens het volksgeloof beschermt het klokgelui, daar waar het te horen is, tegen onweer.
Door de 'oriëntatie' van de Grote Kerk, is de toreningang voor de gelovigen een logische entree. Komend vanuit het westen, loopt men linea recta naar het oosten, ofwel symbolisch gezien: men loopt 'van avondschemer naar dageraad', 'van sterfelijkheid naar opstanding'.
Het middenschip wordt gedomineerd door 12 zware kolommen die het kerkgebouw schragen. Zij symboliseren de 12 apostelen. Apostelbeelden tegen de kolommen benadrukken dat. De preekstoel, verkondigingsplaats van Christus' woord, verwijst naar de berg, waar de Verlosser predikte. Het Marianum (2), halverwege het middenschip, is het symbolisch middelpunt van de kerk en het christelijk leven. Het priesterkoor symboliseert de Hemel; het schip de aarde. Daarom hangt het Triomfkruis (3) tussen die twee. Dat kruis is tevens onderdeel van de Calvariegroep, waartoe ook het beeld van Maria (aan linkermuur) en Johannes (rechtermuur) behoort. De altaren, symbolen van Christus, staan op een verhoogde vloer als symbolisch beeld van de heuvel Golgotha.
Door de vensters in de noordmuur komt nooit direct zonlicht naar binnen: de linkerkant is de koude, sinistere kant, de rechterkant is de warme kant. Achter de koude noordmuur lag het kerkhof, voordat het naar Boschhuizen werd verplaatst. In de linkerzijbeuk staat het Anna-altaar en staan beelden van vrouwelijke heiligen, in de rechterzijbeuk van mannelijke heiligen: dat herinnert aan het verleden toen de vrouwen links in de kerk zaten, de mannen rechts. De doop symboliseert de binnenkomst in de kerkgemeenschap: de doopkapel bevindt zich aan de zonkant. Het dak van de kerk is 'De Liefde die een menigte van zonden bedekt'. Elke kruising van gewelfribben heeft een sluitsteen versierd met een roos, symbool van Maria en de liefde. Die roos (4) verwijst tevens naar het hemels paradijs waar het kerkgebouw een vooraanduiding van is.
Foto en tekst: Frans de Roos. Bronnen o.a.: Timmers: Symboliek en Iconographie; van Veldhuizen: Woorden met ziel en zin; SVM archief; www.petrusbandenkerkvenray.nl .Stichting Venray Monumentaal (SVM): secretariaat Vliezenweg 1, 5801 JC Venray, e-mail: venraymonumentaal@live.nl