Moeder en haar kind
Venray | Kunstenares Anne Haeyen uit Venray (geboren in Venlo, 1949) heeft als terugkerend thema de mens en zijn kwetsbaarheid. Door de huidige vluchtelingencrisis te personaliseren en te vermenselijken, hoopt ze 'de discussie en de harde kijk van velen' te verzachten.
Door Sven Poels
Op drift geslagen mensenmassa's, op de vlucht voor oorlog en geweld. Op de boot, in de trein, sjokkend door desolate landschappen, ver van huis en niet wetend waar naartoe. Kunstenares Anne Haeyen krijgt de hartverscheurende beelden van de vluchtelingencrisis, dagelijks op verschillende media, maar niet van haar netvlies. "Het verwondert en verbaast me, net als iedereen. Ik vind het heel intrigerend wat mensen in die omstandigheden kunnen opbrengen. Zwangere vrouwen, kinderen die worden meegesleurd; ik kan er m'n hoofd over breken. Hoe doen ze dat?"
Al in de jaren negentig, tijdens de Kosovo-oorlog, voelde Haeyen dat ze er iets mee moest doen. "Die dramatische foto's en beelden van televisie wilde ik dichterbij brengen. Vanuit een persoonlijke betrokkenheid ben ik toen begonnen om er schilderijen van te maken."
Nu, zo'n twintig jaar later, heeft ze het thema, aangespoord door de huidige vluchtelingenstroom, nieuw leven ingeblazen. "Op tv zien we mensen en masse op de boot of een route bewandelen, het kroost meegetrokken. De kleine kindjes sjouwen dapper mee, de gezichtjes getekend door het leed dat ze hebben meegemaakt. Erg indrukwekkend."
Als kunstenares en (ex-)creatief therapeute heeft Haeyen geleerd om de wereld zorgvuldig te observeren, écht in haar op te nemen wat ze ziet. "Als je een schilderij gaat maken is kijken het eerste begin. Dat doe ik dan ook heel veel."
Vervolgens zoomt ze in op iets dat haar persoonlijk erg raakt. "Tussen al die duizenden mensen zie je bijvoorbeeld een gezichtje met een bepaalde uitdrukking. Die pik ik er dan uit en licht ik uit op het doek. Door het te personaliseren, het karakter te vatten, tracht ik het beeld te vermenselijken, zonder dat het realistisch wordt. Op die manier hoop ik de discussie en de harde kijk van veel mensen te verzachten. De beelden zijn immers heel herkenbaar, maar doordat ik er acrylportretten van maak geef ik er toch een andere kijk op."
Terugkerende thema's in Haeyens oeuvre zijn de mens en zijn kwetsbaarheid. "Ik ben geïnteresseerd in mensen, waarschijnlijk ook omdat ik zeven jaar in de psychiatrie heb gewerkt. Als een man zich stoer gedraagt, vraag ik me af wat daar nu echt achter verschuilt. Dat heb ik nu ook met die groepen mensen en kinderen. Wat drijft ze, hoe blijven ze op de been? Dat vind ik interessant."
Momenteel werkt Haeyen aan een schilderij met daarop een moeder en haar kind, op de vlucht op een boot (zie foto). De blik van het kleine, kwetsbare mensje spreekt boekdelen.
"Mijn persoonlijke mening is dat deze mensen geholpen moeten worden. Maar ik voorzie ook problemen en heb een bepaalde huiver. Ze verdienen een kans te krijgen, maar hoe..? Dat weet ik niet." Er schuilt echter geen politiek statement achter haar werk, benadrukt Haeyen. "Mijn mening is niet belangrijk. Ik probeer het menselijk leed te laten zien, en mijn insteek is om een mooi beeld te maken." Gezien de vele (positieve) reacties, lijkt haar dat aardig te lukken. "Er komt veel enthousiaste respons. Ik krijg te horen dat mensen het goed vinden dat ik over dit thema schilder, en het bovendien mooi vinden. Maar of ik de wereld ermee kan veranderen, weet ik niet."
Vanaf eind januari exposeert Haeyen enkele weekenden in Kunst in het Kerkje in het Noord-Brabantse Velp (Pastoor Loefsweg 1, nabij Grave). Meer informatie over de kunstenares en haar werk vindt u op www.annehaeyen.nl en www.facebook.com/haeyenanne.