Gerestaureerde luchtwachttoren Maashees open

In het Open Monumentendagweekend van 11 en 12 september 2021 is de gerestaureerde luchtwachttoren aan de Broekweg 2 in Maashees geopend van 11.00 tot 17.00 uur. De luchtwachttoren is in 1953 gebouwd als militaire uitkijktoren. De toren was bedoeld om tijdens de Koude Oorlog vijandelijke, lees Russische, vliegtuigen te spotten die lager vlogen dan de radar kon waarnemen.

Dit zeldzame militaire erfgoed uit de Koude Oorlog verdient meer bekendheid bij het grote publiek. In aansluiting op het thema ‘Mijn monument is jouw monument’ van Open Monumentendag heeft een drietal kunstenaars projecten ontwikkeld met de luchtwachttoren in Maashees als middelpunt. Met enkele aantrekkelijke, laagdrempelige activiteiten wordt beoogd dat doel te bereiken: word creatief samen met een kunstenaar en luister naar de oorspronkelijke luchtwachttorenwachters.

Voor Erik van Maarschalkerwaard doet de toren dienst als luchtposterijenkantoor met een wereldwijde dekking. Luchtwachttoren 8J2 voor al uw luchtpost! #luchtpost8J2. Vanuit een met kleuren gemarkeerde toren wordt de luchtwachtobservatiedriehoek America-Maashees-Arcen opnieuw onder de aandacht gebracht. Trudy Michels gaat als artist in residence actief aan de slag met de bezoekers. Stuur zelf een positieve boodschap de wereld in. Vanuit je hart. Via de luchtposterijen.  Beeldhouwer Piet Siebers uit Oirlo is te gast met enkele beelden. De Stichting Gussen Wie plaatst enkele van de beelden van deze kunstenaar in de landschapstuin.  

Vanuit de MCMR Luitenant-generaal Bestkazerne in Vredepeel zijn enkele luchtmachtofficieren aanwezig. Zij zullen op zaterdag en zondag voorlichting geven over de werking van een stinger. Op enkele educatieve borden zal te zien zijn hoe vliegtuigen te herkennen zijn.  

‘Kijken, Luisteren, Doorgeven’, luidde het motto van het Korps Luchtwachtdienst, die deze militaire uitkijktoren tijdens de Koude Oorlog gebruikte om vijandelijke - lees Russische - vliegtuigen te spotten die lager vlogen dan de radar kon waarnemen. De luchtwachttoren ‘post Jacob 2’ is in 1953 gebouwd van prefab betonnen raatbouwelementen en is bijna 10 m hoog. De toren is in opdracht van Defensie ontworpen door architect M. Zwaagstra. N.V. Schokbeton in Kampen leverde de raatbouwelementen.

De toren maakte deel uit van een netwerk van 276 uitkijkposten, waarvan 139 torens, dat tussen 1951 en 1956 verspreid over het land werd aangelegd. Omdat vliegtuigen tot op 8 km hoorbaar waren, stonden de posten maximaal 16 km uit elkaar. Drie posten vormden samen een kring. Op het open platform van de toren speurden luchtwachters met een kijker en op het gehoor het luchtruim af op vliegtuigen. 

Richting en afstand van gespotte vliegtuigen werden bepaald met een peilinstrument, het luchtwachtinstrument. Waarnemingen werden per telefoon doorgegeven aan het luchtwachtcentrum in Eindhoven, dat in verbinding stond met het landelijke commandocentrum in Driebergen. De postcommandant van deze toren was Martinus Jansen, Tien de Post, uit Vierlingsbeek. 

Door snellere vliegtuigen en verbeterde radar was het via oog en oor volgen van vliegtuigen begin jaren zestig nutteloos geworden. In 1964 werd het KLD daarom sterk ingekrompen en in 1968 opgeheven. Luchtwachttoren Maashees verloor zijn functie, maar bleef overeind en is nu één van de slechts negentien nog bestaande luchtwachttorens. De toren is nu particulier eigendom. In 2015 is enthousiast gewerkt aan het herstel ervan.