Zij-instromers voor nijpend personeelstekort in maakindustrie

Hoe komen bedrijven tegenwoordig nog aan lassers, plaatwerkers, CNC draaiers of frezers, installatie- of elektromonteurs? De vraag naar vakmensen in de maakindustrie, de installatie- en elektrotechniek is al járen vele malen groter dan het aanbod. En de kwalitatieve en kwantitatieve kloof groeit naar verwachting alleen maar verder. In Noord-Limburg is die tendens doorbroken. Daar vissen werkgevers nu uit een nieuwe ‘vijver’: die van zij-instromers. Mensen zonder opleiding of ervaring in de techniek, maar mét de juiste motivatie en de wil om het vak te leren. Afgelopen week werden de eerste contracten getekend.

In Venray doen Feenstra, Inther Group, Keijsers Martens Elektro- en Installatietechniek, Nelipak Healthcare Packaging en Van Gemert Installatiegroep (Overloon) mee. Als het aan Kristel Fleuren en Jessica de Greef van Tol, accountmanagers bij WerkgeversServicepunt Noord-Limburg ligt, volgen er de komende weken nog vele ‘tekenmomentjes’. Het is de oogst van het project ontdekTECH, waarvoor gemeenten, UWV, sociale werkvoorzieningsbedrijven, twee praktijkopleiders, brancheorganisaties én vijftien werkgevers de handen ineensloegen. 

Groot tekort aan vakmensen
OntdekTECH is ontstaan als onconventioneel antwoord op de gigantische vraag naar vakmensen. Recente cijfers laten zien dat de markt voor andere loodgieters, plaatwerkers en elektromonteurs zeer krap is. Voor sommige beroepen staan zelfs per direct werkzoekende 8 tot 10 vacatures open. “De vijver waarin die werkgevers vissen, is leeg”, zegt Kristel vol overtuiging. “Zij-instromers komen daarentegen bij een regulier selectieproces niet door de procedure. Dat is zonde, want zo blijft veel waardevol arbeidspotentieel onbenut.” “De vijftien werkgevers die zich hebben gecommitteerd aan ontdekTECH”, vervolgt Jessica, “hebben selectie op basis van CV volledig losgelaten. De enige selectiecriteria die we hebben gehanteerd zijn lerend vermogen, beheersing van de Nederlandse taal en motivatie, motivatie en nog eens motivatie.”

Gefaseerd traject voor natuurlijke selectie
In het proces dat beide dames voor ontdekTECH ontwikkelden (op basis van eerdere ervaringen bij onder andere grote werkgevers als MIFA en ABC Restaurant Sevenum), doorlopen kandidaten verschillende fases. Kristel: “Na elke fase ligt het initiatief voor een vervolg steeds weer bij de werkzoekende. Hierdoor vindt een natuurlijke selectie plaats. Alleen mensen die echt gemotiveerd en ontwikkelbaar zijn, blijven over.”

Van 10.000 naar 21
In mei van dit jaar ontvingen ruim 10.000 werkzoekenden uit Noord- en Midden-Limburg, Noord-Brabant en Zuid-Oost Gelderland een uitnodiging voor ontdekTECH: via een eBook met video’s van de deelnemende organisaties kregen ze een goede indruk van wat werken in de techniek inhoudt. Nieuwsgierigen konden zich vervolgens aanmelden om bij verschillende werkgevers in de regio live een kijkje te gaan nemen. Heel laagdrempelig, om zo een goede indruk te krijgen van de werkzaamheden en de bedrijfscultuur. Kristel: “We ontvingen ruim zestig aanmeldingen: man en vrouw, jong en oud… een heel divers publiek. Vanaf het moment van die allereerste aanmelding en kennismaking, hebben we hen niet meer losgelaten.”

Na de kennismakingsdagen volgde een volgende stap: een assessment. “Iedereen die na de kennismaking nog steeds enthousiast was”, vervolgt Jessica. “Ik kon aan zo’n techniektest deelnemen. Tijdens de test werden kandidaten getoetst op leervermogen, technische affiniteit en houding & gedrag. Zeg maar: fingerspitzengefühl. Die test is ontzettend waardevol gebleken. Het geeft werkzoekenden inzicht in de eigen competenties én werkgevers krijgen meer zekerheid: ze weten dat de personen die de techniektest succesvol afronden, ook écht fit for the job zijn.” 

21 kandidaten slaagden voor de test en bevinden zich nu in de laatste fase van ontdekTECH: ze kunnen een dag meelopen bij maximaal drie bedrijven naar keuze. Is er een wederzijdse klik, dan volgt een contract en een verkorte, modulaire opleiding. Dat overkwam ook Sissi Fieten. “Ik heb enorm getwijfeld of ik me wel moest aanmelden. Ik heb nog nooit eerder in de techniek gewerkt… Zowel de maakindustrie als de elektrotechniek trokken me wel, maar uiteindelijk ben ik vol gegaan voor Detechco. Toen ik hier een rondleiding kreeg was het alsof de mannen Chinees spraken. Ik ben écht een leek in het vak en weet nog helemaal niks. In jip-en-janneketaal hebben ze me toen alles uitgelegd. Dat ik hier terechtkom in een ‘mannenwereld’ vind ik alleen maar fijn. Mannen zijn makkelijker en nuchter en kibbelen niet zo.” 

Tim Demilt start in september van dit jaar bij Thielco in Reuver. Hij kan haast niet wachten. “Ik heb altijd wel affiniteit gehad met techniek en werk graag met mijn handen. Maar voor een baan als lasser kwam ik nooit in aanmerking. Tot nu. Ik krijg de kans om snel het vak te leren, aan het werk te gaan, mijn eigen centen te verdienen en weer echt mijn eigen leven op te bouwen.”

Van baan naar duurzaam inzetbaar
Alle kandidaten die het ontdekTECH-traject met succes doorlopen, krijgen ook leermodules aangeboden. In ongeveer tien dagen leren ze de basisvaardigheden die ze nodig hebben op de werkvloer. “We investeren echt in de duurzame inzetbaarheid van mensen”, zegt Kristel. “We leiden op voor krapteberoepen. Mensen die meedoen, zitten voor hun toekomst gebeiteld. Hiervoor werken we samen met praktijkopleiders IW Zuid-Oost en Craft Education. De opleiding is maatwerk per werkgever en werknemer. Voor een bedrijf kunnen specifieke modules worden ingezet.”

Jessica vult aan: “En heeft iemand al bepaalde vaardigheden (bijvoorbeeld tekening lezen), dan kan hij die module overslaan.” OntdekTECH staat voor duurzaam succes. Kristel en Jessica volgen de komende maanden bedrijven en kandidaten. Een verdiepende opleiding behoort in deze fase ook tot de mogelijkheden.